دوگانه زندگی یا مقاومت
گزارشی از کارگاه علمی-تخصصی دو روزه هنر مقاومت، ایده تا عمل در ساری
مازندنومه، کلثوم فلاحی: کارگاه علمی-تخصصی دو روزه هنر مقاومت، ایده تا عمل در ساری برگزار شد و سجاد صفار هرندی - رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری انقلاب اسلامی- در این نشست سخنرانی کرد.خلاصه اظهارات او در زیر می آید:
-وقتی از مقاومت و کنشی به نام مقاومت حرف میزنیم آنچه از معنای کلمه فهم میشود این است که مقاومت همواره معطوف به چیزی است، همیشه مقاومت محض و ناب نداریم مقاومت موضوعی دارد و مربوط به چیزی است، مساله ای وجود دارد و مقاومت به عنوان واکنش نسبت آن است، قصهای وجود دارد که مقاومت امتداد ان قصه است.
- مقاومت از قصه فلسطین و ماجرای تاسیس رژیم صهیونیستی و مسائل آن هم قدیمیتر و طولانیتر است، مثل استعمار غربی است که در این گوشه جهان با آن مواجه بودهایم و در قاب بزرگتر مشکل خاورمیانهایها نیست و مشکل همه مردمان غیر غربی است.
-سرزمین پهناور ایران در طول تاریخ فراز و فرودهایی داشته، سرزمینی که یک سمت آن در قفقاز و سمت دیگرش در افغانستان و پاکستان و جنوب خلیج فارس بود و در این کشاکش تبدیل شد به این گربهای که میشناسیم. گربه نه از نگاه تحقیرآمیز، از این نگاه که تبدیل شود به پلنگ مهاجم خطرناک برای دشمنان؛ اگرچه مقاومت و پایداری داشتیم اما تاریخ ما بیشتر از اینکه تاریخ مقاومت باشد تاریخ سازش بوده است.
- فلسطین به آژانس ملی یهود هدیه داده شد. یهودیها در اروپا مورد نفرت بودند، در جهان اسلام مساله یهود نداریم اروپا و غرب این مساله را دارند و با هدیه کردن بخشی از جهان اسلام به یهود و با برگشت به سرزمین موعود، مشکل خود را حل کردند.
- ایده مقاومت از حرکت امام راحل و انقلاب اسلامی شکل گرفت. مقاومت باید متکی به نیروی درونزای امت اسلامی باشد و نمیتواند به اتکای قدرتهای دیگری که رقیب هم هستند قرار گیرد.
-در منطقه ما مهمترین عنصر درون فرهنگی قابل اتکا، اسلام است در ایده مقاومت، اسلام عنصر اصلی معنا دهنده به مبارزه بوده که به مبارزه مشروعیت و روشنی میبخشد، مساله اصلی، هویت دینی و اسلامی مقاومت است که آن را از دیگر جریانها متمایز میکند اما مقاومت جریان گشوده و پذیرای اقشار مختلف است و جریان بستهای نیست.
- جریانی که از دست رفت و به مقاومت آسیب وارد شد، جریان سکولار در سوریه بود و دینی هم نبود اما مقاومت بر معنای دینی تاکید میکند و آن است که به انسان امکان میدهد رنجهای پرهزینه را تاب آورد؛ هویت دینی در عین تعامل مثبت با جریانهایی که دینی هم نیستند.
- جریان مقاومت تفاوتی با مدلهای قبلی مبارزه در عالم اسلام دارد. وقتی گروههای چریکی به امام مراجعه میکردند امام میفرموند این کار پاسخ مساله نیست و راه به جایی نمیبرد چون اصل مساله این نیست که جایی را منفجر کنیم. اصل مساله این است که در وجود مردم باید اتفاقی بیفتد و پیکره اجتماعی باید به وجود بیاید و پس از آن بقیه اتفاقات رخ میدهد و دیگر چیزی جلودار آن نیست اگرچه چریکها به این نظر موافق نبودند فکر میکردند انقلاب یعنی آنچه کوبا و چین انجام دادهاند، مدل چگوارا.
- از ویژگیهای مقاومت که رهبری آن را امتداد دادند این است که پیوندی بین مقاومت و زندگی وجود دارد یعنی مقاومت را در متن زندگی و در راستای خلق زندگی میبینیم و همین است که آن را شکست ناپذیر میکند، از سویی هم به چالش برای مقاومت تبدیل میشود.
- جریان رقیب، به این ویژگی خاص پی برده و به محل اصطکاک به دوگانه زندگی یا مقاومت تبدیل کند.
ایده مقاومت همزاد با هنر مقاومت
در ادامه این نشست محمدرضا وحیدزاده -عضو هیات علمی دانشگاه سوره- نیز سخنرانی کرد که چکیده آن در زیر می آید:
- حوزه هنری از کانونهای اصلی مقاومت است و هنر مقاومت پدیده جدید و ماحصل دوران مدرن محسوب میشود.
- در دل مدرنیته آنتیتز مدرنیته وجود دارد و با این دیدگاه هم مواجه هستیم که انقلاب اسلامی هم پدیده مدرنی است و البته مخالفانی هم دارد.
- این نوع از دینداری و حکومتی که با ایده امام(ره) مطرح شد مربوط به دوران مدرن است و در دوره سنت نداشتیم.
- ایده مقاومت همزاد با هنر مقاومت است. برخلاف آنچه معمولا عنوان میشود هنر مقاومت ظرفیتهای بسیاری برای گفت و گوهای فرهنگی و هنری دارد.
-گاهی این طور تداعی میشود که رفتن به سمت هنر مقاومت به معنای انزوا است اما هنر مقاومت ظرفیتهای بسیاری درون خود برای فرا رفتن از مرزها دارد.
- مجموعه کتابهای هنر و اعتراض، با هنرمندان مقاومت را منتشر میکنیم که شامل ۱۰ مجلد است مجلد شعر، نقاشی، گرافیک و نمایشنامه منتشر شده و در این راستا۱۰۰ هنرمند در شاخههای مختلف معرفی میشوند.