سه شنبه 13 بهمن 1388-0:0

دو سياهگل

تحقیقی در باره ي نام و نشان معبد سیاهگل ایلام و سیاهکل گیلان(جواد مفرد کهلان،اسطوره شناس و پژوهشگر-سوئد)


موضوع انتساب معبد سیاهگل به دوره ساسانی و آتشکده بودن آن نادرست است،چه در واقع با توجه به چهار دره بودن (چارتاقی بودن) و گنبدی شکل بودن آن باید معبدی میترایی از عهد اشکانیان میثره پرست بوده باشد.

برای همین است که نام پادشاهان بزرگی از ایشان میثره دات است یعنی "مخلوق میثره"(مهر داد). لذا نام سیاهگل بی شک از تلخیص نام مرکب عیلامی سیان کوک-ال یعنی معبد خدا برگرفته شده است.

 نام مشابه سياهگل در سمت شمال یعنی سیاهکل ربطی با آن ندارد چه جزء سیاه در ترکیب نام سیاهکل به وجود آشکار است.

 براین اساس جزء دوم را می توان مرکب گیل ("گیه=گیاه+ پسوند نسبت ایل" یعنی سرزمین پردرخت و جنگل) گرفت. یعنی سیاهکل می شود همان شهرجنگل سیاه باستانی یا تمیشه (= تم بیشه).

نام های کهن کل منطقه یعنی گیلان و  ورنه هم به معنی سرزمین جنگلی هستند. جالب است خود کلمه جنگل را در زبان فارسی به سادگی میتوان مرکب از کلمات پهلوی جین (جا) و گیل (منسوب به درختان) گرفت.

بنابراين از شهر تمیشه در آن بیت شعر شاهنامه  که به همراه آمل سخن می راند، اشاره به سیاهکل گیلان است:" زآمل گذر سوی تمیشه کرد / نشست اندران نامور بیشه کرد."


اما  در نام سیاهگل کاربرد عنوان عیلامی معبد برای آن هم نشان از تقدم این معبد بر عهد ساسانی دارد.

در وبلاگهای "حق و صبر"  و "شهر من ایلام" مشخصات این معبد که آتشکده ای از عهد ساسانی تصور شده است؛ چنین قید شده است.

 دو تصویر از آتشکده سیاهگل ایوان که در این وبلاگ ها دیده می شوند به وضوح نشانگر چارتاقی میترایی بودن آن است.


 آتشکده سیاهگل ایوان ( استان ایلام ) : بنای آتشکده (در اصل مهرابه) مربوط به دوره ساسانیان (در اصل اشکانیان) است که در 15کیلومتری جنوب غربی روستای سرتنگ و در مسیر رودخانه خروشان کنگیر ایوان قرار دارد.

این بنا یکی از سالم ترین آتشکده های دوران قبل از اسلام در استان می باشد.

این بنا روی چهار پایه ساخته شده  و دارای گنبدی یک جداره می باشد.