مازندنومه؛دکتر زین العابدین درگاهی،مجری و سرپرست شناختنامه مازندران:مازندران سرزمین همیشه بهاران با داشتن قله‌های سر به فلک کشیده و دشت‌های سرسبز ساحلِ دریای نیلگون خزر، فرهنگ و تمدنی غنی و دیرینه را در خود نهفته دارد.

خردورزان و پژوهشگران بی‌تردید نقش‌آفرینی نقش‌آفرینان مازندرانی را در بنا، تثبیت و گسترش هویت فکری و فرهنگیِ تمدن ایرانی- اسلامی نمی‌توانند نادیده بگیرند.

 مطالعة این نقش‌ها و نقش‌آفرینان برای بازشناسی، تقویت و بقای هویت اسلامی- ایرانی امروزیان می‌تواند راه‌گشا باشد.

 مجموعة «شناخت‌نامة مازندران» به این مطالعه و بازشناسی روی آورده است که ویژگی‌های شاخص آن چنین است:

موضوع: تاریخ و تمدن، فرهنگ و ادب، هنر و معماری، مذهب و... .

هدف:ارتقای سطح آگاهی‌ها، تقویت هویت دینی، فرهنگی و اجتماعی، اعتلای سطح اعتماد به نفس عمومی (مردم مازندران)؛ فراهم کردن زمینه‌های پژوهشی برای رشد و شکوفایی پژوهشگران جوان، به‌ویژه پژوهشگران مازندرانی.

مخاطبان: همة مردم به‌ویژه نسل جوان تحصیل‌کرده.

مؤلفان: استادان صاحب‌نام دانشگاه‌ها، حوزه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی، پژوهشگران علاقه‌مند به مازندران‌شناسی.

کمیّت حجم: ارائة مطالب به صورت کتاب در اندازة پالتویی به حجم تقریبی 48 صفحه.

سطح مطالب: بیان متن با رعایت معیارهای علمی و پژوهشی به زبانی ساده و روان؛ نوگرایی هدف غایی نیست، اما بیانی نو و شکلی مطلوب در نظر بوده است.

محورها: در مرحلة اول 37 جلد از مجموعة «شناخت‌نامه مازندران» در این محور‌ها ارائه شده است: زبان، فرهنگ و ادب، تاریخ، بناهای تاریخی- مذهبی، شهرنامه‌ها (شهرهای فراموش‌شده و امروزی) و ناموران.(از میان 37 جلد کتاب اشاره شده،33 جلد به زیور طبع آراسته شده است.)

در این مرحله چند موضوع به ظاهر پراکنده انتخاب شده‌ است، تا علاوه بر پرهیز از تخصصی بودن صرف، به سلیقه‌های عموم مخاطبان نیز توجه شود.

*معرفی اجمالی محورها

-محور فرهنگ و ادب
این محور به موضوع فرهنگ به معنای عام کلمه در مازندارن و ادبیات مازندرانی می پردازد. پیشینه فرهنگی، آداب و رسوم، آئین ها و جشن ها، باورهای فرهنگی و مذهبی و ...؛ همچنین معرفی و شناخت نویسندگان، شاعران و شعر مازندرانی و ادیَبان صاحب نام مازندرانی در ادبیات فارسی از مباحث این محور است.

-محور تاریخ مازندرانی
پیشینه تاریخی مازندرانی به ویژه نقش مازندرانی ها در فرهنگ و تمدن دورۀ اسلامی بر کسی پوشیده نیست. این محور به مباحث تاریخی مازندران به ویژه حکومت های محلی از جمله حکومت علویان و مرعشیان می پردازد و تلاش دارد با طرح مباحثی گوناگون تاریخی، نقش مازندران را در حوادث و رویدادهای مهم دوره اسلامی نشان دهد.

-محور زبان مازندرانی
این محور درباره زبان مازندرانی و ویژگی های تاریخی و اهمیت آن در حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی و ... است. و بر این نکته تأکید دارد که زبان مازندرانی توانایی حفظ فرهنگ و باورهای قومی را دارد. یکی از بحث های جدی این محور این است که مازندرانی، زبان است یا گویش و لهجه ؟ وضعیت موجود زبان، خطرات و تهدیدها و راهکارها و ... از مباحثی است که به آن پرداخته شد.

-محور بناهای مذهبی و تاریخی
پس از ورود اسلام به ایران و مازندران با توجه به شرایط اقلیمی، ساخت بناها سامان دیگری یافت. مازندرانیان با پذیرش ولایت علوی و تکریم سادات، در ساخت مزار خاندان پیامبر (ص) اهتمام ویژه داشته اند، این باور موجب به وجود آمدن بناهای ویژه مذهبی شده است از جمله آن تکیه و سقانفار است. این علاوه بر مساجد مهمی است که در مازندران ساخته شده است. این محور تلاش دارد تا این بناها را بازشناسی کند و زیبایی های هنری و معماری آن ها را به نمایش بگذارد.

-محور ناموران
 در این محور سعی بر این است چهره های برجسته مازندرانی معرفی شوند. آنانی که در رشد و کمال فرهنگ دوره اسلامی نقش به سزایی داشته اند. در این مبحث، علاوه بر معرفی علمای دینی، مورخان و دانشمندان قرن های پیشین به شناخت عالمان ربانی معاصر،  مبارزان انقلابی و شهدای دفاع مقدس پرداخته شد.

-محور شهرنامه ها
شهرنشینی به بافت و ساخت تمدنی و فرهنگی ویژه نیاز دارد، در این محور به شهرهای امروزی و ویژگی های آن ها پرداخته ایم، علاوه بر این، شهرهایی در طول تاریخ وجود داشته که امروزه فقط نام و نشانی از آن ها باقی است. در این محور به این شهرهای فراموش شده پرداخته ایم. این معرفی برای بازنمایی تفکر و باورها و فرهنگ مردم مازندران است. 
 
در مجموع می توان این آمار را از 37 جلد کتاب فراهم آمده،به دست داد:

1 زبان 4 جلد
2 فرهنگ و ادب  7جلد
3 تاریخ  9
4 بناهای مذهبی، تاریخی 8جلد
5 شهرنامه‌ها 4جلد
6 ناموران 5 جلد

*عنوان کتاب ها

 محور اول:زبان مازندرانی

1 1 مازندرانی: لهجه‌، گویش یا زبان:  دکتر حسن بشیرنژاد
2 2 آیندة زبان مازندرانی: نشانه‌های خطر محمد صالح ذاکری
3 3 آیندة زبان مازندرانی: پیامدها و باورها محمد صالح ذاکری
4 4 آیندة زبان مازندرانی: راهکارها محمد صالح ذاکری

محور دوم:فرهنگ و ادب مازندرانی

5 1 مازندران و دیوان: دکترمیرجلال‌الدین کزازی
6 2 انواع ادبی تبری: زینب خاتون بدیعی بهنمیری
7 3 امیر پازواری: احمد علی عنایتی
8 4 سراج الدین قمری آملی: دکتر محمد نوری
9 5 دربارة افسانه‌های مازندرانی: نادعلی فلاح
10 6 افسانة عاشقانة طالب و زهره: نادعلی فلاح
11 7 جشن‌ها و آیین‌ها: تیرما سیزه شو: علی صادقی
 

محور سوم:تاریخ مازندران

12 1 طبری، مورخ طبرستانی: دکتر پروین ترکمنی آذر
13 2 علویان تبرستان: شکل‌گیری حکومت علویان در تبرستان: حجه‌الاسلام دکتر مصطفی معلمی
14 3 علویان تبرستان: محمد بن ابراهیم: دکتر سید رحیم موسوی
15 4 علویان تبرستان: محمد بن زید: دکتر سید رحیم موسوی
16 5 مرعشیان: میر قوام‌الدین، بنیان‌گذار حکومت: دکتر مصطفی مجد
17 6 مرعشیان: مرعشیان عصر صفوی: دکتر مهری ادریسی آریمی
18 7 باوندیان: کیوسیه: علی اکبر عنایتی
19 8 قارن‌وندیان: علی اکبر عنایتی
20 9 تبرستان در قرون اولیه: سجاد رمضانی

محور چهارم:بناهای مذهبی، تاریخی مازندران

21 1 تکیه کردکلای جویبار: دکتر فتانه محمودی
22 2 امامزاده یحیی ساری: دکتر علی‌اصغر کلانتر
23 3 سقانفار:دکتر علی‌اصغر کلانتر
24 4 بقعه دبیرصالحان کجور: احمد پیرزاد
25 5 تزئینات بناهای مذهبی مازندران:معینه السادات حجازی
26 6 امامزاده ابراهیم بابلسر: معینه السادات حجازی
27 7 امامزاده زین‌العابدین ساری: معینه السادات حجازی
28 8 غار اسپهبد خورشید: محمد کشاورز

محور پنجم:شهرنامه‌های مازندران (گم‌شده و امروزی)

29 1 تمیشه: زهرا یوسفی
30 2 پایدشت و واتاشان: دکتر صفر یوسفی
31 3 آمل:علی ذبیحی
32 4 جویبار:خدیجه نامدار جویباری

محور ششم:ناموران مازندران

33 1 عماد‌الدین طبری: حجه‌الاسلام‌ محسن‌ قاسمی‌پور
34 2 ابن شهرآشوب ساروی: دکتر زین‌العابدین درگاهی
35 3 شهید عبدالکریم هاشمی‌نژاد: صاعقه خشنودی
36 4 ابوسهل کوهی: دکتر علی رمضانی پاچی
37 5 آیه الله کوهستانی: دکتر زین‌العابدین درگاهی

گفتنی است مراسم رونمایی مجموعه کتاب های شناختنامه مازندران عصر چهارشنبه ساعت 17:30 در حوزه هنری مازندران برپا می شود.