به اعتقاد باستان شناسان، این غارها می توانند به پرسش های بی شماری در خصوص چگونگی شکل گیری شهرنشینی در این منطقه پاسخ دهند. قدمت مهمترین غارهای شهرستان بهشهر و نکا به دوران میان سنگی می رسد و اطلاعات فرهنگی به دست آمده از این غارها خبر از زندگی انسان های آن دوران می دهد. غارهای باستانی علی تپه، هوتو، کمربند و کمیشان در شهرستان های بهشهر و نکا و در محور شرقی و غربی در منتهی الیه شمالی سلسله جبال البرز و جنوب دشت مازندران قرار دارند. چندی پیش با ارایه طرحی از سوی مرکز استان شناسی استان مازندران، پایگاه پژوهشی غارهای باستانی در این استان راه اندازی و نقشه برداری از این غارها آغاز شد. «علی ماهفروزی» باستان شناس و مدیر پایگاه پژوهشی غارهای باستانی استان مازندران، با اعلام این خبر گفت: «نقشه برداری از این غارهای باستانی به زودی آغاز می شود و پیش از آن نیز اقداماتی جهت ساماندهی آنها برای جذب گردشگران بیشتر انجام گرفته است.» به گفته وی پیش از انقلاب یک تیم پژوهشی آمریکایی در این غارها کاوش هایی انجام داده اند که طی آن اطلاعاتی مربوط به قدمت غارها و آخرین زمان سکونت انسان در آنها به دست آمد. براساس آثار و اطلاعات به دست آمده قدمت سکونت در این غار، به 13 هزار سال پیش می رسد. سفال های به دست آمده از هزاره ششم پیش از میلاد تا این زمان نیز نشان از ادامه سکونت در این غارها دارد. همچنین کشف اشیا مربوط به دوره پارتی و ساسانی نشان می دهد که برخی افراد مهاجر و کوچ رو از این غار به عنوان سکونتگاه غیردایم استفاده می کردند. علی ماهفروزی در خصوص کاوش هایی که قرار است در این غارها انجام شود، گفت: «کاوش های پیش از انقلاب تنها اطلاعاتی آماری در خصوص غارهای تاریخی بهشهر مازندران داده است؛ در حالی که کاوش های مجدد این غارها توسط پایگاه پژوهش غارهای باستانی استان مازندران با طرح این پرسش که نخستین ساکنین محوطه تاریخی بهشهر چگونه از قالب زندگی غارنشینی خارج و به شهرنشینی روی آورده اند، خواهد بود.» به گفته ماهفروزی در میان این غارها، غار کومیشان کنار گوهر تپه و تپه عباس آباد قرار گرفته است. سفال های کشف شده در این غار متعلق به هزاره ششم قبل از میلاد است و آغاز زندگی در تپه عباس آباد نیز مصادف همین دوران شکل گرفته است. شاید بتوان این گونه نتیجه گرفت که نخستین انسان ها در هزاره ششم برای همیشه زندگی در غار را ترک و در روستایی چون تپه عباس آباد ساکن شده اند و پس از آن نیز شهرنشینی در گوهر تپه را از هزاره پنجم پیش از میلاد آغاز کرده اند. به گفته وی تمام این پاسخ ها منوط به کاوش در این غارها است و در حال حاضر اتصال این سئوالات در مدارکی است که احتمالا در غارها پیدا خواهد شد. کاوش در این غارها که با حمایت و کمک تیم غارنوردی همراه است، به زودی آغاز خواهد شد و با قرار گرفتن بودجه ساماندهی این غارها در ردیف بودجه استانی، تلاش در معرفی آنها نیز سرعت بیشتری می گیرد.