يکشنبه 16 تير 1392-8:31

بازخوانی یک کودتا

بررسی مواضع ترکیه،آمریکا،قطر،عربستان،سوریه و ایران در قبال کودتا در مصر/موضعگیری کشورهای مختلف در رابطه با حوادث جاری مصر ریشه درمواضع آن ها در برابر مسائل منطقه دارد/تهران بعد از برکناری محمدمرسی بیشتر شاهد صحنه است و از روش کجدار و مریز استفاده می کند.


مازندنومه،دکتر سیف الرضا شهابی:کودتای ارتش مصر علیه محمدمرسی -رئیس جمهورمخلوع این کشور- و دستگیری و بازداشت نامبرده و رهبران جمعیت اخوان المسلمین-جمعیتی که مرسی وابسته به آن بود- با عکس العمل هائی ازسوی کشورهای منطقه،عرب و فرامنطقه ای روبه رو شد.

برخی کشورها از مرسی حمایت و عملکرد ارتش را تقبیح و محکوم کردند و همچنان مرسی را رئیس جمهور قانونی مصر می دانند که با آرای مردم انتخاب شد.

تعدادی دیگر از کشورها از کودتای ارتشیان حمایت کرده،مخالفان مرسی را تمجید و اعلام کردند حاضر به هرنوع همکاری با دوران بعد از مرسی هستند.

پر واضح است موضعگیری کشورهای مختلف در رابطه با حوادث جاری مصر ریشه درمواضع آن ها در برابر مسائل منطقه دارد.

ترکیه: کشوری نظیر ترکیه که شاخه سیاسی اخوان المسلمین درآن کشور،قدرت را در اختیار دارد و عامل نزدیکی اخوانی ها با آمریکائی در دو سه سال اخیر و بعد از راه اندازی "بهارآمریکائی " در کشورهای عربی منطقه بود، از سقوط دولت محمد مرسی در مصرکه او هم وابسته به اخوان بود، سخت ناراحت و نگران است؛به طوری که در اظهارات وزیر خارجه ترکیه منعکس شد.

آنکارا به خوبی واقف است با عزل مرسی یکی از هم پیمانان منطقه ای خود را ازدست داده و درحال حاضر در مخالفت با دولت بشاراسد درسوریه ضعیف تر شده است.

قرارداشتن اخوانی ها در راس قدرت در مصر توان سیاسی و نظامی ترکیه را افزایش می داد.با توجه به اینکه در هفته های اخیر دولت اردوغان به خاطر مخالفت های جدی داخلی ضعیف تر از قبل شده است.

امریکا : واشنگتن که برای پیشبرد "بهار امریکائی" در مصر به محمد مرسی و جمعیت اخوان المسلمین امید بسته بود،دچار سر درگمی شد؛از یک طرف اگر بخواهد با کودتا و کودتاچیان مخالفت کند بیم آن را دارد که در آینده موقعیتش درمصر و حتی سایر کشورهای عربی طرفدار عزل مرسی به خطر بیفتد،ازطرف دیگر اگر از خلع و دستگیری مرسی بالصراحت حمایت کند متهم به این خواهد شد که آمریکا از دوستانش در هنگام خطر حمایت نمی کند و نگاه کشورهای عربی میانه رو به آمریکا دچار تزلزل خواهدشد.

قطر:در دسته بندی های سیاسی منطقه ، دوحه درکنار آمریکا و ترکیه قراردارد و در داخل شورای همکاری خلیج فارس، قطر در مقابل عربستان رقابت می کند. از این رو قطر نیز مخالف کودتاست.

 قطر می داند عزل مرسی به معنای قطع قدرت قطر درمصراست . قطر در دوران حاکمیت "حمد بن خلیفه آل ثانی "-امیر سابق- کمک های مالی قابل توجه به مصر در دوران مرسی کرده بود تا هم جای پایش درمصر-بزرگترین و تاثیرگذارترین کشور جهان عرب-محکم شود و هم از نفوذ عربستان و..درمصر جلوگیری نماید.همچنین مصر را در کنار خودش در مخالفت با حکومت اسد درسوریه نگه داشته باشد. در شبکه ماهواره ای الجزایر وابسته به قطر مواضع دوحه کاملا" منعکس است .

جمهوری اسلامی ایران:اگرچه محمدمرسی در یک سالی که در کاخ ریاست جمهوری بود : 1-روابط سیاسی تهران –قاهره را با وجود آمادگی تهران برقرار نکرد. 2-درمورد سوریه موضعی سخت و شدید داشت تا جائی که رابطه قاهره –دمشق را قطع کرد و بیشرین حملات را به دولت بشاراسد انجام داد. 3-با شیعیان مصر روابط خوب و حسنه ای نداشت و برعکس با مخالفان شیعیان درمصر روابط گرمی داشت تاجائی که برای اولین بار در مصر دردوران ریاست او به شیعیان حمله خونین شد و 4 تن کشته شدند؛مع الوصف تهران به این دلیل که : 1- مرسی درسخنرانیش در مراسم افتتاحیه اجلاس سران جنبش عدم تعهد درتهران درشهریور 1391 برای حل سیاسی درگیری های سوریه پیشنهاد تشکیل کمیته چهارجانبه ای ازایران –مصر-ترکیه وعربستان را داد.2- مرسی وابسته به اخوان المسلمین است واین ذهنیت دربرخی از مسئولان جمهوری اسلامی وجود دارد که فکر می کنند اخوان المسلمین ضد آمریکا و ضد اسرائیل و صهیونیست است .3- قانون اساسی مصر بر مینای مبانی اسلامی نوشته و تصویب شده ؛ درمجموع تهران با مرسی خیلی مخالف نبود تا جائی که رسانه ملی تا دو-سه روز به سقوط مرسی مانده، مخالفانش را جمعی لائیک،بازماندگان رژیم حسنی مبارک و...معرفی می کرد. براین اساس تهران بعد از برکناری محمدمرسی بیشتر شاهد صحنه است و از روش کجدار و مریز استفاده می کند.

عربستان : ریاض از سرنگونی مرسی استقبال کرد زیرا حکومت عربستان 1-به قدرت رسیدن اخوان المسلمین و بالندگی این جمعیت درمنطقه و جهان عرب را باتوجه به اینکه مورد عنایت خاص واشنگتن قرارگرفته به نفع خودش نمی دانست و آن را تهدیدی جدی برای ریاض تلقی می کرد. 2-جای پای رقیبش یعنی قطر را در دولت مرسی مشاهده می کرد،زیرا دوحه با کمک های مالی خودش به دولت مرسی جلوی نفوذ عربستان را در مصرگرفته بود و به این خاطر هم بود که ریاض با اینکه در مخالفت با دمشق با قاهره دیدگاه مشترک داشت، مع الوصف درکمیته 4 جانبه چیشنهادی محمد مرسی فعال نبود.مواضع عربستان در قبال رویدادهای مصرشبکه ماهواره ای وابسته به این کشور یعنی "العربیه"کاملا"منعکس است.

سوریه :ازآنجائی که عمده ترین مخالفان خانواده اسد درسوریه، اخوان المسلمین این کشور هستند، لذا محمد مرسی و اخوان المسلمین مصر، از بدو به قدرت رسیدن، شمشیر مخالفت با بشاراسد را از رو بستند و تندترین برخوردها را با بشاراسد، ابراز نمودند.

براین پایه ، اسد از سقوط مرسی ابراز رضایت و خوشحالی کرد،زیرا مطمئن است در دولت آینده شدت مخالفت با دمشق به حد دوران مرسی و حاکمیت اخوانی ها نخواهد بود. با توجه به اینکه تا مصر ثبات پیدا کند مدت ها زمان لازم دارد و بهترین فرصت را دراختیار بشار اسد قرار خواهد داد.

سایر کشورهای عرب منطقه در درجه دوم اهمیت قرار دارند ومواضع آن ها تاثیرات بزرگی بر تحولات منطقه نخواهد داشت و این کشورها به فراخور دسته بندی های سیاسی که در منطقه وجود دارد،مواضعی اتخاذ کردند.