مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، اشکان جهان آرای: کتاب «شاعران و مدیحه‌سرایان عاشورای ساری» هفته گذشته از سوی انتشارات هاوژین و با حمایت شهرداری و شورای اسلامی ساری، مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران، پژوهشکده ساری‌شناسی و کانون مداحان و شاعران مذهبی ساری روانه بازار نشر شد.

این کتاب که به سرپرستی دکتر «علی رمضانی پاچی» و با پژوهش «عین‌الله کوهزادی»، «اعظم خورشیدی» و «صبا معاش ثانی» گردآوری شده است، زندگینامه و اشعاری از 18 شاعر مذهبی درگذشته شهرستان ساری را در خود جای داده است.

 «محمد اسماعیل اخوت ساروی»، «سید شفیع ارایی»، «سید محمد اِرایی»، «میرزا غلامحسین باکری جعفرکلایی»، «سید حسن بخشیان»، «سید رضا بصیری»، «عبدالجواد ساروی»، «نادعلی طیبی سوته‌کلایی»، «حمزه عاشقان»، «میرزا محمود فدایی تلوکی»، «محمدحسین گلچین»، «مهدی محمدنژاد کیاسری»، «احمد مشمولی»، «عبدالباقی معما ساروی»، «میرزا حسن موسوی الیردی»، «ثقه‌الاسلام موسوی پهنه‌کلایی»، «عباس نشاطی هزارجریبی» و «سید ابراهیم نوبر» شاعرانی هستند که زندگی و چند اثر از آن‌ها در کتاب گنجانده شد.

 سرپرست گروه مؤلفان این کتاب اظهار کرد: مهم‌ترین هدف ما و مجموعه حامی انتشار این کتاب، شناساندن آثاری از شعرای مذهبی شهرستان به مداحان و علاقه‌مندان به اشعار مذهبی بود تا از این راه هم نام این عزیزان درگذشته ثبت و در جامعه ماندگار شود و هم نسل جدید ما با نگاه‌های موجود در ادبیات مذهبی منطقه خود که برگرفته از اسناد معتبر عاشورایی و مذهبی بود آشنا شوند.

 «علی رمضانی پاچی» افزود: در گذشته مرسوم بود که مداحان هر منطقه پیش از آغاز ماه محرم به شعرای مذهبی برجسته منطقه خود مراجعه می‌کردند و از آن‌ها مراثی و مدیحه‌های جدید را با لحن و آهنگی که خود شاعران پیشنهاد می‌دادند از آن‌ها دریافت می‌کردند. این موضوع سبب می‌شد که یک هماهنگی مطلوب در بین مداحان هر منطقه ایجاد شود و مهم‌تر از آن اشعاری با پشتوانه قوی مذهبی و سندی برای مردم خوانده شود.

 وی اظهار کرد: به نظرم یکی از دلایلی که در سال‌های اخیر مداحی‌های ما در مناسبت‌های مذهبی به سمت سبک‌های نامناسب و اشعار بی‌محتوا سوق یافت، همین مسأله بی‌توجهی به شاعران مناطق مختلف و اشعار آن‌هاست. باید کاری کنیم که مداحان جوان ما به سمت استفاده از اشعار غنی شاعران مذهبی حرکت کنند. این اتفاق نخواهد افتاد مگر با شناساندن شعاری مذهبی برجسته و اشعار آن‌ها. از سوی دیگر شناخته شدن این شاعران و مطالعه آثار آن‌ها به شاعران امروزی کمک می‌کند که در سرودن اشعار مذهبی به مسائل مهم واقعه عاشورا بیشتر از به کار بردن موضوعات احساسی و دور از پیام اصلی عاشورا، به مسائل و ابعاد محتوایی این واقعه بپردازند.

 رمضانی گفت: بی تردید محتوای عاشورا انگیزه‌ها و اهدافی را مد نظر داشت که در مجموع یک فرهنگ غنی، ناب و الهام‌بخش را تشکیل می‌دهد. اشعار عاشورایی موجود در این کتاب زبانِ دلِ خود شاعر است و از حال و هوای درونی شاعران سروده شده است. برخی از این اشعار گاه ساده‌تر از گفت‌وگوی عامیانه و گاه خود گفت‌وگوی عامیانه هستند. اما در همه اشعار عاشورایی زمینه‌ها و مضامین مشترکی وجود دارد که به شیوه‌ها و واژه‌های مختلف بیان می‌شوند.

 این پژوهشگر و استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: شاید اشعار این شاعران چندان قوی نباشد و از نظر وزن و عروض شعری اشکالتی در آن دیده شود. این اشکالات وزنی معمولاً از سوی مداحان با آهنگی که در نظر گرفته می‌شد به گوش نمی‌رسید. در دوره کنونی هم خوانندگان قطعاً انتظار ندارند که با متونی ادبی و ویراسته از ضعف‌های دستوری مواجه شوند. زیرا این سروده‌ها مانند شنوندگان و خوانندگان و سینه‌زنانش بسیار ساده هستند. اما اشعاری هستند که چندین دهه در بین مردم منطقه خوانده شد و چند نسل با آن‌ها عزاداری کردند.

 عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران با بیان این‌که امیدواریم این کتاب مورد توجه علاقه‌مندان به اشعار مذهبی قرار بگیرد، افزود: یکی از کارهای در دست پژوهش این گروه برای سال آینده، شناسایی شاعران برجسته در قید حیات منطقه و انتشار اشعار آن‌هاست. البته برای این‌ کار قرار است از حضور کارشناسان ادبیات و اساتید دانشگاه به منظور سنجش اشعار شاعران بهره بگیریم.

*این مطلب در روزنامه همشهری مازندران منتشر شد که برای بازنشر در اختیار ما قرار گرفت.