مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، اشکان جهان آرای: رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور شامگاه یکشنبه مهمان گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2 سیما شد تا هم‌زمان با افزایش آلودگی هوا در تهران و چند شهر بزرگ دیگر به برخی پرسش‌ها درباره این موضوع و معضلات محیط زیست کشور پاسخ دهد.

پس از چند دقیقه گفت‌وگو بین مجری و «معصومه ابتکار»، گزارشی از چالش‌های محیط زیستی در کشور پخش شد. گزارشی که آغازگر آن تصاویری از سرخرود و فریدونکنار و چالش‌های مربوط به شکار پرندگان بود. تصاویری از زمین‌های کشاورزی و دام‌های هوایی، بازار فروش پرندگان و گفته‌های برخی اهالی منطقه درباره شکارهای غیرمجاز. این بخش تقریبا طولانی‌ترین زمان گزارش کوتاه بخش گفت‌وگوی ویژه خبری را به خود اختصاص داد و پس از آن هم مواردی از زمین‌خواری و کوهخواری در نقاط مختلف کشور پخش شد که البته باز هم نام مازندران در آن دیده می‌شد.

 پس از پخش گزارش، نخستین پرسش درباره وضعیت شکار پرندگان بود. پرسشی که با یک پاسخ تأمل برانگیز از سوی ابتکار برای مازندرانی‌ها همراه بود. وقتی مجری از رییس سازمان حفاظت محیط زیست پرسید که برای حل این موضوع و نجات پرندگان چه باید کرد، ابتکار کار فرهنگی و آموزشی را بهترین راه حل برشمرد. راهکاری که به گفته ابتکار آغاز شده و در حال اجراست.

 البته او از به‌کارگیری ابزار قانون برای برخورد با متخلفان هم گفت و اعلام کرد که در صورت بی‌توجهی به تذکرات و هشدارها، قطعاً با شکارچیان متخلف از طریق قانون برخورد می‌شود. اما آن‌چه قابل تأمل بود این جمله است: «چقدر بد است که وقتی صحبت از یک عمل غیرقانونی و خلاف می‌شود نام یک شهر یا استان در ذهن‌ها بیاید.» مجری هم پرسید که منظور شما کدام شهر است؟ و ابتکار در پاسخ نام فریدونکنار و مازندران را بیان کرد. ابتکار ابراز تأسف کرد از این‌که فرهنگ شهر و استانی که ظرفیت‌های فرهنگی بالایی دارند، با ضدفرهنگی مانند شکار غیرمجاز عجین شود و برای شهری مانند فریدونکنار سوءشهرت بیارود.

این نکته که رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور به آن اشاره کرد یکی از چالش‌های اساسی و زیرشاخه‌ای دیگر چالش‌های مشابه زیست‌محیطی است. نگاهی به دیگر معضلات هم اگر بندازیم با چنین برداشتی از بیرون به داخل مازندران مواجه خواهیم شد.

نام مازندران با تغییر کاربری و تخریب جنگل‌ها و ساخت وسازهای غیرمجاز هم عجین است. همین‌طور با برداشت‌های بی‌رویه از بستر رودخانه‌ها و سواحل یا حتی دل کوه. به این موارد می‌توان غیرمجازهای دیگری را هم افزود. غیرمجازهای متعددی که به مرور در کنار نام مازندران نقش می‌بندند و نام این استان که پر از فرصت‌های مجاز رشد و توسعه است را با غیرمجازهای درآمدزای موقتی پیوند می‌زنند.

البته در بحث تغییر کاربری‌ها و ساخت‌وسازهای غیرمجاز عوامل متعددی دخیل هستند و نمی‌توان به طور مطلق مردم را مقصر دانست، اما در مسأله‌ای مانند شکار غیرمجاز پیش و بیش از هر چیز و هر نهاد خود مردم هستند که دخالت دارند.

 زیاده‌خواهی و درآمدهای چندمیلیون تومانی از فروش پرندگان مهاجر شکار شده در یک روز باعث شده که شکارچیان فرداها را نبینند. نبود نگاه توسعه‌محور و آینده‌نگرانه سبب شده است که افراد به هر فرصتی با نگاه کوتاه‌مدت بنگرند. معضلی که البته در همه حوزه‌ها دامنگیر جامعه ما هست و چالش ایجاد می‌کند.

 حرف‌های ابتکار درست است. امروز با کمک بازوی رسانه‌ها در بسیاری از نقاط ایران اگر پرسیده شود نخستین نام که پس از گفتن شکار غیرمجاز پرندگان به ذهن‌تان می‌آید چیست، پاسخ مازندران یا فریدونکنار خواهد بود.

 شهر و استانی که هنوز هم فرصت برای تغییر این تصویر زشت و دور از اخلاق را از دست نداده‌اند. هنوز هم فرصت هست که کاری کرد تا پس از شنیدن نام فریدونکنار که نامش با برنج و ماهی عجین بوده و هست، حضور امن پرندگان در اطراف شهر و میدان درنای فریدونکنار و با شنیدن نام سرخرود، تالاب پر از پرنده و مهربانی با پرندگان حتی در محیط‌های شهری تصور شود.

* این یادداشت در روزنامه همشهری مازندران منتشر شد که برای بازنشر در اختیار ما نیز قرار گرفت.