مازندنومه؛ سرویس سیاسی، ولی اله پاشا: دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری هفتم اسفندماه سال جاری برگزار خواهد شد. انتخاباتی که ظاهرا یکی از متفاوت ترین انتخاب ها در تاریخ جمهوری اسلامی خواهد بود؛ زیرا در مدت قانونی ثبت نام، رکورد کاندیداتوری ادوار مختلف این دو مجلس مهم شکسته شده است و این خود پیامی مهم به همراه دارد.

انتخابات اسفند ماه را می توان از بسیاری جهات مهم و دارای ویژگی های خاص دانست. شاید بتوان مهم ترین ویژگی منحصر به فرد انتخابات پیش رو را برگزاری همزمان دو انتخاب مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری قلمداد کرد.

در کنار این ویژگی و برخی شرایط خاصی که در مقطع کنونی درعرصه داخلی و خارجی کشور ما حکمفرما شده است، تعدد و تکثر کاندیداهای ثبت نام کرده در در این دوره، سوالاتی را در ذهن ایجاد کرده است.

بر اساس آمار اعلام شده در حالی که در مجلس نهم تعداد افرادی که برای انتخابات مجلس شورای اسلامی ثبت نام کردند بالغ بر ۵۳۰۰ نفر بودند، در ثبت نام روزهای اخیر این تعداد از ۱۲ هزار نفر هم فراتر رفت. به عبارت ساده تر میزان افزایش کاندیداها از دو برابرهم بیشتر بوده است.

در خصوص انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم 801 نفرثبت نام کرده اند که این رقم تا پیش از این بی سابقه بوده است.

برابر آخرین آمار منتشر شده کاندیداهای انتخابات مجلس خبرگان رهبری 61.5 درصد و مجلس شورای اسلامی بیش از 100 درصد نسبت به دور گذشته خود افزایش نشان می دهد.

البته این افزایش آمار ثبت نام، واکنش ها و ابراز نگرانی هایی را از سوی برخی چهرهای سیاسی و حوزوی که تعدادی از آنها مسئولان و تصمیم گیران انتخابات نیز هستند، به همراه داشت!

واکنش‌ها به افزایش نامزدهای انتخابات خبرگان

آیت الله جنتی اولین کسی بود که به تعدد نامزدها در نماز جمعه تهران واکنش نشان داد و از تعدد نامزدها برای انتخابات اظهار نگرانی و ابهام کرد. آیت‌الله یزدی رئیس مجلس خبرگان هم با انتقاد از نحوه ثبت‌نام برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری اظهار داشت: «قانون انتخابات نام‌نویسی را برای همگان آزاد گذاشته است و متاسفانه می‌بینیم خانمی با یک وضعیت نامناسب و با بدحجابی برای مجلس خبرگان ثبت‌نام می‌کند و بعد هم مطرح می‌شود که ثبت‌نام که مشکلی ندارد و برای همگان آزاد است. حدود ۸۰۰ نفر برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری ثبت‌نام کرده‌اند که از این میان ۸۸ نفر به این مجلس راه می‌یابند، بر این اساس این تعداد زیاد کاندیداها به نظر می‌رسد اهداف دیگری را دنبال می‌کند.»

این موضع گیری با اظهار نظر برخی دیگر از چهره‌های حوزوی و سیاسی مورد حمایت واقع شد:

- حجت الاسلام و المسلمین محمود عبداللهی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: به نظر من بخشی از افزایش ثبت نام ها برای مجلس خبرگان رهبری ضعف قوانین بازمی گردد، چراکه وقتی کسی فاقد ابتدایی ترین صلاحیت های لازم است نباید از وی ثبت نامی صورت به گیرد. مجلس خبرگان رهبری با توجه به حساسیت مساله ولایت فقیه از جایگاه ویژه ای در ساختار نظام سیاسی جمهوری اسلامی برخوردار است و این رها بودن اسم نویسی ها برای انتخابات خبرگان می تواند جایگاه این مجلس در اذهان عمومی را با خدشه روبه رو سازد. به نظر می رسد برخی با این نوع اسم نویسی به دنبال جوسازی هستند تا در تخیلات خود بتوانند بر روی نظر شورای نگهبان تاثیر بگذارند.

-آیت‌الله مصباح یزدی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره): حتی افرادی در داخل به دنبال این هستند که از طریق قانونی و با عنوان نمایندگان خبرگان رهبری، زمینه رفراندومی برای کنار گذاشتن ولی‌فقیه را آماده کنند؛ البته باید توجه داشت کسانی که زمینه رفراندوم را فراهم می‌کنند، برای بعد از آن هم برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ لذا توجه داشته باشیم که خطر امروز خطر نظامی نیست، خطر فرهنگی و فکری است.

-حجت‌الاسلام علی محمدی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه: یکی از راه‌های شناخت دشمن این است که اجازه ندهیم دشمن در پایگاههای حکومتی ما نفوذ کند. فتنه 88 نمونه‌ای از تلاش دشمن برای نفوذ بود. در فتنه 88 برخی از عناصر ناآگاه، مغرض و کسانی که با نظام جمهوری اسلامی ایران مشکل دارند زمینه را برای شرایط مطلوب دشمنان فراهم کردند. دشمن در تهاجم نظامی به ایران اسلامی شکست خورد و در جنگ نرم و تهاجم فرهنگی نیز به‌واسطه فرهنگ قرآنی به بن‌بست رسید که اکنون درصدد نفوذ است. گماردن نیروهای دشمن در مراکز تصمیم‌گیری پروژه نفوذ دشمن است. عرصه انتخابات به‌واسطه تلاش دشمن برای نفوذ در کشور بسیار حساس است.

- حجت الاسلام سعیداحمدی مدیر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان دانشگاه زنجان: آخرین نقشه جریان نفوذی، نفوذ در مجلس خبرگان است. این ها خیلی مرموز برخورد و شبهه ایجاد می کنند که چرا رهبری باید مادام العمر باشد و بعد می بینید عده ای می گویند اینکه، منتسب به امام و یار انقلاب است که اتفاقا این همان نفوذ جریانی است. نفوذ جریانی در حال احاطه بر افراد و ارگان های تصمیم ساز است. جریانی در جامعه شروع شده است و در آستانه انتخابات اگر در خبرگان نفوذ کند، قطعا فشار خواهد آورد.

- حمیدرضا مقدم‌فر معاون فرهنگی سپاه: نقشی که شورای نگهبان در صیانت از انتخابات دارد، بزرگ‌ترین دفاع از حق الناس است. این درحالی است که برخی مخالف شورای نگهبان هستند و نمی‌دانند شورای نگهبان با جلوگیری از ورود جریان‌های نفوذی به انتخابات، بزرگ‌ترین مراقبت را از رأی مردم انجام می‌دهد.

  - لطف‌الله فروزنده رئیس دبیرخانه مجمع عالی نخبگان بسیج: آمریکا به معنای واقعی به دنبال نفوذ و تقویت جریان‌های نفوذ در کشور است و در انتخابات نیز به دنبال نفوذ چهره‌ای مورد دلخواه خود است تا اهداف آنان را پیاده کند.

- حسین زینلیان دبیراتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان: بررسی این تعداد زیاد کاندیدای خبرگان و مجلس شورای اسلامی باید برمبنای دقت برروی سابقه افراد و توجه به مراجع چهارگانه و تایید صلاحیت شورای نگهبان صورت پذیرد. از شورای نگهبان خواهشمندیم در بررسی سوابق نامزد‌ها ضمن وجود تعداد زیاد کاندیدا موشکافانه و با دقت و صرف وقت بیشتر به بررسی صلاحیت آن‌ها بپردازند تا در آینده شاهد نباشیم افرادی که فتنه گر سال‌های ۷۸ و ۸۸ بودند و در برابر نظام آتش افروزی کردند در این دو مجلس به فتنه‌های خود ادامه دهند و کشور را از رسیدن به قله‌های پیشرفت و حل مشکلات مردم بازدارند.

این اظهار نظرها در حالی ارائه شد که برخی افراد و احزاب از این تعدد کاندیداها ابراز خرسندی کرده اند. به عنوان مثال در بیانیه دوم حزب اعتدال و توسعه تاکید شده است: «گزینه‌های متنوعی از هر سه طیف اعتدالگرا،اصلاح طلب و اصولگرا برای کاندیداتوری ثبت‌نام کرده‌اند که این تنوع، قطعا به انتخاباتی پرشور و انتخابی آگاهانه در 7 اسفند کمک می‌کند.»

علی لاریجانی نیزدر دومین همایش قضات دادسرای عمومی و انقلاب تهران برخلاف نگرانی های آیت الله جنتی دبیر شورای نگهبان و برخی دیگراز چهره های سیاسی و حوزوی منتسب به جریان اصولگرا،اظهار کرد: شرایط انتخابات را در پیش داریم که معمولا در این شرایط نوعی ولوله سیاسی به وجود می‌آید و باید آدابی برای آن وجود داشته باشد زیرا انتخابات برای یک کشور مردم‌سالار امر مبارکی است.

رییس مجلس شورای اسلامی ثبت نام تعداد زیاد کاندیدا برای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان را نشان دهنده احساس هم‌سرنوشتی و نشاط لازم در مردم دانست.

رحمانی فضلی وزیر کشور هم در پاسخ به ابهام بیان شده توسط دبیر شورای نگهبان اظهار داشت:« من از افزایش حضور داوطلبان اظهار نگرانی ندارم. اگر کسی فکر می‌کند که افرادی پشت پرده ای دارند به نهادهای مربوطه مثل وزارت اطلاعات،اطلاع دهند.»

افزایش نامزدها و بازگشت اعتماد عمومی

در واقع به نظر می رسد در موضوع تعدد نامزدهای انتخاباتی، دو نوع تحلیل وجود دارد. عده ای که خود را موافق رویکرد مبتنی بر تعدد کاندیداها می دانند؛ باور دارند که تعدد نامزدهای انتخاباتی نشانه‌ای از تحکیم بیش از پیش پایه های نظام، رشد و توسعه طبقه متوسط درايران، كارآمدي مردم سالاري دينی و... است و این امر را نشانه ای از بازگشت اعتماد عمومی و یکی از دستاوردهای امیدآفرین دولت تدبیر و امید در حوزه های اجتماعی و سیاست داخلی می دانند.

همچنین افزایش متقاضیان ثبت نامی برای ورود به مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی نشان از اعتماد بیشتر و کامل تر مردم به جریان انتخابات است.

قطعا هر چه مردم اظهار علاقه مندی بیشتری به انتخابات داشته باشند، مشارکت اجتماعی بالاتر رفته و این نشاط تا آخر انتخابات با شور و اشتیاق ادامه می یابد.

حضور چشمگیر کاندیداها برای مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی در شرایط کنونی کشور، فرصت مغتنمی برای نظام و کشور است. پس از چند دوره که اعتماد مردم و کاندیداها به مقوله انتخابات کمرنگ شده بود، اکنون در دوره تدبیر و امید، نشاط سیاسی و امیدها بیشتر شده است و کاندیداها علاقه مند شده اند که وارد صحنه شوند و فعالیت کنند و این دلیل بر بالا رفتن امید مردم، بازسازی ستون اعتماد ملت و حاکمیت و افزایش رغبت کاندیداهاست.

از هر ده هزار نفر یک نفر کاندیدا شد

برآوردها از مناطق مختلف کشور نشان می دهد که گزینه های متنوعی از هر سه طیف اعتدالگرا، اصلاح طلب و اصولگرا برای کاندیداتوری ثبت نام کرده اند. این تنوع، قطعا به انتخاباتی پرشور و انتخابی آگاهانه از سوی مردم در هفتم اسفندماه ۱۳۹۴ یاری خواهد رساند.

هر چه مردم اعتماد بیشتر و کامل تری را به جریان انتخابات داشته باشند، مشارکت اجتماعی بالاتری را شاهد خواهیم بود. از سویی دیگر در تحلیلی آماری، وقتی جمعیت ایران را تقسیم بر تعداد ثبت نام کنندگان در انتخابات کنیم، مثلا هشتاد میلیون را بر هشت هزار تقسیم کنیم، به رقم یک ده هزارم می رسیم.

آیا تعجب آور است که از هر ده هزار نفر ایرانی که اکثرا به لطف انقلاب تحصیلکرده و به فهم سیاسی و ضرورت حضور در عرصه های تصمیم ساز آگاهی یافتند، یک نفر کاندیدا شود؟

اگر دقیق تر به این موضوع نگاه کنیم می بینیم که یک ده هزارم،عدد کوچکی در قبال شرکت در عرصه ای است که به عنوان نماد مردمسالاری دینی و جشن انقلاب است. د

ر مقابل کسانی معتقدند استراتژی تعدد کاندیداها حاصل استراتژی چند لایه برخی از جناح های سیاسی است که موضوع عدم احراز صلاحیت را با چالش مواجه کنند. در واقع این گروه معتقد هستند که برخی جناح ها در یک حرکت از پیش طراحی شده از طریق تعدد نامزدها درصدد هستند تا هزینه عدم احراز صلاحیت را برای شورای نگهبان افزایش دهند و از سوی دیگر بتوانند در مرحله بعد از احراز صلاحیت با حمایت از نامزدهای خاکستری آنها را وام دار جناح خاصی کنند.

نگاه بدبینانه و "ثبت‌نام فله‌ای"خواندن مشارکت نخبگان جامعه در کلیدی ترین موضوعات سیاسی کشور از سوی برخی افراد و رسانه های حامی تفکرات تمامیت خواه، علامت سوال بزرگ و معنا داری را پیش چشم ناظران و آحاد مردم به تصویر می کشد.

مگر نه اینکه حضور مردم در این گونه عرصه ها ضامن بقا و تبلور اراده ملت در اداره امور کشور است؟

تمدید مهلت ثبت نام کاندیداها به دلیل افزایش دو برابری نسبت به دوره های گذشته فرایند زمانی ثبت نام را دست خوش تغییر کرد، به گونه ای که براساس برنامه‌ریزی‌ها، مهلت ثبت‌نام برای انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی تا ساعت 17 روز جمعه مقرر شده بود با این حال در برخی استان‌ها و شهرستان‌ها، به دلیل ازدحام کاندیداها این زمان 4 ساعت تمدید شد و تا ساعت 21 جمعه، ثبت‌نام از کاندیداهای مجلس شورای اسلامی انجام شد.

این پدیده در نگاه دوستان و دلسوزان کشور حُسن و از دید بدخواهان عیب تلقی می شود. در نظام های مردم سالار حضور مردم در همه مسائل بسیار موثر است و به همین علت نهادهایی که از طریق انتخاب مردم شکل می گیرند نیاز به حضور حداکثری مردم دارند.

نخستین پیام در خصوص مشارکت زیاد برای ثبت نام در یک انتخابات، افزایش نرخ رشد مشارکت مردم پای صندوق های رای خواهد بود. حضور حداکثری مردم مسائل ملی و مولفه های امنیت ملی کشور را تقویت می کند. هرچه تعداد کاندیداها افزایش یابد صحنه انتخابات شفاف تر خواهد شد و همین موضوع باعث می شود تا افراد از طیف ها و تفکرات مختلفی خود را در معرض رای و انتخاب گذاشته شده و به واسطه آن مردم با نظرات و عقاید مختلف به میدان آیند و از سویی هرگاه تعداد نامزدهای انتخابات کاهش یافته تعداد مشارکت مردم در انتخابات نیز کم شده است.

حضور حداکثری مردم مسائل ملی و مولفه های امنیت ملی کشور را تقویت می کند. هرچه تعداد کاندیداها افزایش یابد صحنه انتخابات شفاف تر خواهد شد و همین موضوع باعث می شود تا افراد از طیف ها و تفکرات مختلفی خود را در معرض رای و انتخاب گذاشته شده و به واسطه آن مردم با نظرات وعقاید مختلف به میدان آیند و از سویی هرگاه تعداد نامزدهای انتخابات کاهش یافته تعداد مشارکت مردم در انتخابات نیز کم شده است.

افزایش سه برابری تعداد کاندیداهای زن

 نکته قابل توجه در ثبت نام کاندیداها در این دوره افزایش سه برابری تعداد کاندیداهای زن در برخی از استانهایی است که نقش و حضور زنان در عرصه های اجتماعی کمرنگ است. به عنوان مثال در استان خوزستان 55 نفر از ثبت نام کنندگان خانم ها هستند، در حالی که در دوره نهم انتخابات مجلس شورای اسلامی، 18 زن خوزستانی اقدام به ثبت نام کرده بودند.(در مازندران هم از 303 داوطلب ثبت نام کرده، 25 نفز زن هستند.)

انتخاب کننده و انتخاب شونده هر دو جزو حق الناس هستند. اولین گام از انتخابات ۷ اسفند ۹۴ نویدبخش مشارکت بالای همه سلایق در این انتخابات است. این را از سخنان رییس جمهوری و سایر دست اندرکاران انتخابات می شود فهمید. آنجا که آنها از عزم خود برای برگزاری انتخاباتی پرشور و با حضور همه سلایق سخن گفتند. از جمله رییس جمهوری در سفر اخیر خود به شهر ری تاکید کرد که “همه مسئولین به تبعیت از مقام معظم رهبری به مسأله حق‌الناس بودن رأی مردم و صندوق آرا توجه خواهند داشت”.

رییس جمهوری همچنین در دیدار اخیر خود با کارکنان وزارت اطلاعات گفت:“حق‌الناس تنها به معنای حفظ رأی مردم نیست، بلکه باید کمک کنیم تا همه کسانی که طبق قانون صالح هستند،بتوانند درعرصه رقابت حضور پیدا کنند”. او همچنین از دست اندرکاران وزارت اطلاعات خواست در بررسی صلاحیت ها، کاملا بی طرف و قانونی عمل کنند.

از آغاز تا انجام

در پایان یادآور می شوم که بیش از 12 هزار نفر برای انتخابات مجلس دهم و 801 نفر برای انتخابات خبرگان کاندیدا شدند و۶ دی ماه تا ۵ بهمن سال جاری زمان علام نظر شورای نگهبان در رابطه با رد صلاحیت داوطلبان، ابلاغ مراتب رد صلاحیت داوطلبان توسط وزارت کشور و فرمانداری از ۶ تا ۷ بهمن ماه، دریافت تقاضای رسیدگی مجدد از داوطلبان معترض رد صلاحیت شده از ۸ الی ۱۰ بهمن ماه و اعلام عمومی اسلامی داوطلبان تایید شده برای خبرگان رهبری در روز ۲۱ بهمن ماه است.

اعلام قطعی نامزدهای تایید صلاحیت شده ۲۷ بهمن ماه و بررسی صلاحیت نامزدهای مجلس شورای اسلامی در هیئت‌های اجرایی از ۵ الی ۱۴ دی ماه، ابلاغ مراتب رد صلاحیت داوطلبان ۱۵ دی ماه، شکایت داوطلبان رد صلاحیت شده به هیئت نظارت از ۱۶ تا ۱۹ دی ماه و رسیدگی به شکایت داوطلبان توسط شورای نگهبان از ۲۰ تا ۲۶ بهمن خواهد بود.