مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، شهرام سوادکوهی: «کارمزد» یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان سوادکوه است که در دهستان «ولوپی» قرار دارد. روستایی بزرگ و پرجمعیت در تابستان که در دل سرسبزی‌های البرز مرکز واقع شده است. این روستا بر اساس سرشماری سال 90 حدود 180 خانوار دارد و 700 نفر را در خود جای داده است. تعداد خانوارها در تابستان به بیش از 700 خانوار هم می‌رسد و جمعیت روستا را تا بالای 2 هزار نفر افزایش می‌دهد.

کارمزد روستایی با ویژگی‌های اجتماعی متفاوت است. روستایی که عمده ساکنان آن، چه در نسل حاضر و چه در نسل‌های گذشته کار در معدن است. این تمام تفاوت کارمزد نیست. به ویژگی‌های این روستا داشتن لیگ منظم فوتبال و فوتسال را هم باید افزود. همین‌طور حضور یک شهید از جنگ جهانی دوم در این روستا که از اهالی شجاع روستا بود و در دفاع از خاک کشور جان خود را از دست داد. کارمزد یک فصلنامه به نام «صراط» هم منتشر می‌کند و فعالیت‌های فرهنگی متفاوتی در آن انجام می‌شود.

کوچ از کمبودهای روستا

دهیار این روستا در گفت‌وگو با ما با بیان این‌که متاسفانه بیشر اهالی روستا در سال‌های اخیر به خاطر نداشتن امکانات از کارمزد مهاجرت کردند، گفت: کارمزد یکی از روستاهای پرجمعیت منطقه بود. هنوز هم تابستان‌ها این روستا مملو از جمعیت است. اما نبود امکانات مناسب مانند فضای ورزشی مناسب، فروشگاه، مدرسه ابتدایی، فضای فرهنگی، بیکاری و گازرسانی نشدن سبب شده است که اهالی به مرور از روستا به شهرها کوچ کنند.

«مجتبی بدخشان» اظهار کرد: این روستا موقعیت مناسبی برای گردشگرپذیر بودن دارد. مناطق جذاب طبیعی زیادی در اطراف روستا دیده می‌شود که با تجهیز و مناسب‌سازی می‌تواند هم باعث اشتغال اهالی و هم رونق دوباره روستا شود.

وی اظهار کرد: سال گذشته در روستا یک خانه بهداشت جدید افتتاح شد. البته خانه بهداشت قدیمی تخریب نشد. هفته‌ای یک روز پزشک به روستا می‌آید. ما هم سعی می‌کنیم هر تابستان 2-3 روز یک تیم پزشکی را برای ویزیت رایگان به روستا بیاوریم. از نظر آب و برق هم روستا مشکلی ندارد. زیر پوشش آبفار هستیم. با توجه به گسترش مناطق مسکونی روستا و ساخته شدن ساختمان‌هایی در مناطق بالادست، 2 منبع موجود پاسخگوی نیاز این ساختمان‌ها نیستند. برای همین قرار است با مشارکت مردمی و کمک آبفار یک منبع 200 هزار لیتری دیگر هم در این روستا ساخته شود.

کاهش ساخت‌وسازها

این مسئول با بیان این‌که گستره منطقه مسکونی روستا حدود 40 هکتار است، درباره اجرای طرح هادی کارمزد اظهار کرد: کارمزد یکی از نخستین روستاهای مازندران بود که اجرای طرح هادی در آن آغاز شد. فاز اصلی طرح هادی کارمزد سال 76 اجرا شد. اما پس از آن دیگر اجرای طرح ادامه داده نشد. بنیاد مسکن به خاطر کمبود اعتبار نتوانست ادامه دهد. توان مالی مردم هم برای عقب‌نشینی و نوسازی دیوارهای تخریب شده مناسب نیست.

 بازنگری طرح هادی سال 88 در دستور کار قرار گرفت و سال 90 به تصویب رسید. با توجه به این‌که زمان بازنگری، رشد جمعیت منفی بود، بافت گسترش نداشت. همین ثابت ماندن بافت باعث شد که اکنون در ساخت‌وساز با مشکل مواجه باشیم. عده‌ای از اهالی و غیر بومی‌ها در خارج از بافت اقدام به ساخت بنا کردند که هم‌اکنون دچار مشکل شدند. زمین‌های داخل بافت هم به غیربومی فروخته نمی‌شود و برای همین ساخت‌ساز کم شده است.

 دهیار کارمزد گفت: اخیراً برای آسفالت یک بخش از معابر روستا طرحی توسط بنیاد مسکن تصویب شد که بر اساس آن 700 متر از خیابان یونسکو که عقب‌نشینی‌ها در آن انجام شد، تا پایان تیر ماه سال 95 آسفالت می‌شود. قرار شد جدول‌بندی را اهالی انجام دهند و آسفالت توسط بنیاد انجام شود.

معدن شغل اصلی کارمزدی‌ها

به گفته دهیار کارمزد، اهالی این روستا هنوز هم معدن را شغل اصلی خود می‌دانند. اکنون حدود 150 کارمزدی در معدن کار می‌کنند. با این حال به خاطر رونق نداشن فعالیت‌های معدنی بیکاری در این روستا هم دیده می‌شود. نزدیک به 250 کارمزدی هم بازنشسته معدن هستند. نکته قابل توجه اینجاست که تقریبا همه این افراد به خاطر کمبود امکانات کارمزد را برای زندگی دائمی انتخاب نمی‌کنند. حتی بیشتر 150 کارگر معدن نیز هر روز از قائمشهر و زیراب برای کار به کارمزد می‌روند.

بدخشان گفت: زمانی کارمزد 10 مغازه کوچک و بزرگ داشت. مدارس ابتدایی و راهنمایی فعال بودند. اما امروز خبری از این امکانات و جمعیت نیست. چون خانواده‌ها پیشرفت فرزندشان را در شهر جست‌وجو می‌کنند. مدرسه ابتدایی هم که زمینش اهدایی اهالی بود توسط اموزش و پرورش فروخته شد. اگر امکانات رفاهی مناسب باشد، 250 بازنشسته معدن دوباره کارمزد را برای زندگی انتخاب می‌کنند. هرچند عمده این افراد حدود7-8 ماه از سال را در کارمزد هستند. اما باید امکانات به حدی برسد که در کل سال کارمزد را برای زندگی انتخاب کنند.

شهید جنگ جهانی دوم

 وی اظهار کرد: کارمزد یک روستای فرهنگی و ورزشی است که قابلیت‌های زیادی برای توسعه دارد. اما امکانات کم و محورمیت‌های سوادکوه اجازه رشد روستا و منطقه را نمی‌دهد. این روستا 12 شهید دفاع مقدس و یک شهید جنگ جهانی دوم دارد. شهید کربلایی آقا فتحی یکی از دلاورانی بود که 21 فروردین سال 1320 در منطقه مرزی چات که مرز امروز ایران و ترکمنستان است، مقابل ارتش شوروی ایستاد و چند ماه پیش از حمله متفقین در سن 38 سالگی به شهادت رسید.

  دهیار کارمزد خاطرنشان کرد: اهالی آن منطقه برای کربلایی آقا یادمانی ساخته بودند و حتی پاسگاه مرزی چات را به نام او ثبت کردند. 24 دی 90  باقیمانده‌های پیکر کربلایی آقا که توسط دشمنان تکه تکه شده بود، با استقبال پرشور اهالی سوادکوه و مسئولان به زادگاهش بازگردانده شد و در حیاط حسینیه کارمزد به خاک سپرده شد. کربلایی آقا فتحی دلاوری مانند رییسعلی دلواری است که در دفاع از خاک وطن جان خود را از دست داد. اما کمتر به این دلاور اهل کارمزد توجه شد و کمتر کسی او و رشادت‌هایش را در مازندران می‌شناسد.

لیگ منظم فوتبال روستا

 بدخشان برگزاری منظم لیگ فوتبال و مسابقات والیبال در بین کارمزدی‌ها را یکی از ویژگی‌های بارز این روستا برشمرد و افزود: کارمزد شاید تنها روستای مازندران باشد که 14 تیم فوتبال دارد. هر تابستان در زمین فوتبال بدون امکانات و خاکی این روستا لیگ منظم فوتبال برگزار می‌شود. 10 تیم روستا در لیگ1 بازی می‌کنند و 4 تیم هم در لیگ 2 حضور دارند. در هر دوره 2 تیم از لیگ 1 به لیگ 2 سقوط می‌کنند و 2 تیم برتر لیگ 2 به لیگ 1 می‌روند. این مسابقات هر سال با حضور پرشور اهالی برگزار می‌شود.

  وی گفت: ما در روستا برای مسابقات فوتبال سازماندهی دقیقی داریم. شورای ورزشی، کمیته انضباطی، هیأت نظارت و هیأت داوران در روستا فعال است و مسابقات کاملاً قانونمند برگزار می‌شود. حتی محرومیت‌ها یا جریمه‌ها هم طبق قانون انجام می‌شود. در پایان هر فصل هم به تیم‌های قهرمان با توجه به ورودی‌هایی که تیم‌ها دادند و مبالغی که از طرف برخی اهالی ممکن است اهدا شود، هدایایی داده می‌شود.

  دهیار کارمزد افزود: لیگ فوتبال روستا تابستان‌ها در کارمزد برگزار می‌شود و پاییز و زمستان همین تیم‌ها در سالن تختی قائمشهر لیگ فوتسال کارمزد را برگزار می‌کنند. اهالی روستا هم حمایت گسترده‌ای از این مسابقات دارند. شور و هیجان خاصی در اهالی حاکم است. کارمزدی‌ها انقدر به فوتبال علاقه دارند که یک کارگر معدن بلافاصله پس از پایان کار در تیم خودش حاضر می‌شود تا مسابقه برگزار شود. در کنار این مسابقات، رقابت‌های والیبال نیز در تابستان برگزار می‌شود. تابستان امسال لیگ والیبال روستا با 11 تیم برگزار شد.

بی‌توجهی مسئولان

بدخشان افزود: با این همه علاقه و برنامه‌ریزی، حمایتی از ورزش روستا نمی‌شود. تیم‌های فوتبال ما در چند دوره به زیرگروه استان رفتند، اما به خاطر کمبود اعتبار ادامه ندادند و حذف شدند. زمین فوتبال کارمزد هنوز تجهیز نشده است. منابع طبیعی هم اختلاف نظرهایی درباره زمین فوتبال روستا دارد. از سال 81 پیگیر واگذاری زمین به تربیت بدنی وقت و ورزش و جوانان کنونی هستیم. یک سری مراحل پشت سر گذاشته شد که امیدواریم به نتیجه برسیم. از دیگر برنامه‌های ورزشی روستا برگزاری مسابقات کشتی عید ماه تبری در امامزاده علی(ع) کارمزد است. در بخش فرهنگی هم نشریه کانون فرهنگی «صراط» کارمزد چند عنوان کسب کرده است.

 دهیار روستا به یکی از مشکلات اصلی اهالی محل و معدن‌کاران اشاره کرد و گفت: کارفرمایان معدن 4 درصد حق سختی کار معدن‌کاران را به بیمه پرداخت نمی‌کنند. به همین دلیل تعدادی از معدن‌کاران روستا که موعد بازنشستگی سابقه‌ای آن‌ها رسیده است، نمی‌توانند بازنشست شوند. در کارمزد حدود 20 نفر این مشکل را دارند. البته در سایر نقاط سوادکوه هم می‌توان چنین افرادی را دید.

 بدخشان با انتقاد از سختگیری‌های جهاد کشاورزی در ساخت و ساز گفت: این نهاد فقط می‌گوید در زمین‌ها ساخت‌وساز نکنید. اما برای ادامه کشت حمایت نمی‌کند. کشاورزی هم مدت‌هاست برای کشاورز سود ندارد. سیل اخیر هم به زمین‌های منطقه آسیب زیاید وارد کرد. اما جهاد کشاورزی هیچ اقدامی نکرد.

*این گزارش در روزنامه همشهری منتشر شد که برای بازنشر در اختیار ما قرار گرفت.