مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، اشکان جهان‌آرای، خبرنگار همشهری: شهرهای بزرگ مازندران از جمله شهرهایی هستند که بافت فرسوده زیادی دارند. وجود بافت فرسوده در هر شهر خدمات‌رسانی به ساکنان آن مناطق را با مشکل مواجه می‌کند.

هم‌اکنون در شهرهای بزرگی همچون ساری، قائمشهر، آمل، بابل و تنکابن می‌توان محله‌های قدیمی و فرسوده‌ای را دید که به خاطر قدمت بناها و معابر، وضعیت مناسبی در دریافت خدمات شهری ندارند. برخی از این محله‌ها در مرکز شهرها واقع شده‌اند. مانند محله آب‌انبارنو در شهر ساری که از قدمت زیادی برخوردار است و از محله‌های تاریخی مرکز استان نیز محسوب می‌شود.

چندی قبل معاون عمرانی استاندار مازندران از افزایش اقدامات برای بهسازی بافت فرسوده شهرهای بزرگ استان خبر داد و گفت: شهرهای بزرگی همچون آمل، بابل، ساری و قائمشهر بافت فرسوده زیادی در خود جای داده‌اند که برای بهسازی این بافت‌ها برنامه‌ریزی‌هایی انجام شد و اقداماتی در حال پیگیری است.

 به گفته «علی نبیان» 38 شهر مازندران دارای بافت فرسوده هستند که این تعدد شهرها ضرورت توجه به بهسازی بافت‌های فرسوده را افزایش می‌دهد. بسیاری از شهرهای تازه‌تاسیس مازندران که در سال‌های اخیر از روستا به شهر تبدیل شدند نیز با این مشکل مواجه هستند. بافت قدیمی روستایی سبب شده است که این شهرهای تازه‌تاسیس همچنان سیمای روستایی داشته باشند.

به استناد آمارهای منتشر شده از سوی شرکت عمران و مسکن‌سازان مازندران، در بین شهرهای استان، ساریِ 3هزار هکتاری با حدود 641.99 هکتار بافت فرسوده رکورددار بافت فرسوده در شهرهای مازندران است. پس از ساری، بابلسر با 435 هکتار بافت فرسوده از هزار و 652 هکتار، بابل با 420.9 هکتار بافت فرسوده از 3 هزار و 36 هکتار محدوده قانونی شهر و آمل با 401.5 هکتار بافت فرسوده از 2 هزار و 823 هکتار مساحد محدوده شهری دومین، سومین و چهارمین شهرهای دارای بافت فرسوده هستند. قائمشهر هم با 347 هکتار بافت فرسوده از 2 هزار و 700 هکتار محدوده قانونی شهری، پنجمین شهر دارای بافت فرسوده استان است.

پس از این شهرها رامسر با 203.7، جویبار با 200، بهشهر با 174هکتار، چالوس با 170.3 هکتار، فریدونکنار با 162.4، محمودآباد با 158 هکتار، نوشهر با 153، خرم‌آباد با 138.81، زیراب با  128.52، نکا با 118.3هکتار و کلاردشت با 112.82 هکتار بافت فرسوده در رده‌های بعدی قرار دارند. این وضعیت در شهرهای دیگر استان نیز دیده می‌شود. تنکابن 80.5 هکتار، امیرکلا 64 هکتار، شیرگاه 63.5 هکتار، چمستان 61.94 هکتار، مرزن‌آباد 80.29 هکتار، رینه 46.60 هکتار، رستم‌کلا 42.81 هکتار، پل‌سفید 24.50 هکتار، آلاشت 16.86 هکتار، نور 75.42هکتار، رویان 31.80 هکتار، گلوگاه 31.59 هکتار، کتالم و سادات‌شهر 70.57هكتار، کلارآباد 18.14 هکتار، سلمانشهر 40.04 هکتار، نشتارود 22.75هکتار، سرخ‌رود 88/45 هکتار، خشرودپی 19.06 هکتار، کیاسر 17.9 هکتار و سورک 21.28 هکتار بافت فرسوده دارند.

با توجه به این که ساری بیشترین بافت فرسوده را در بین شهرهای مازندران دارد، تاکنون هیچ شهردار و مسئول شهری جرات به خرج نداده تا به سراغ نوسازی این بافت ها برود.

با احتساب این آمار در مجموع شهرهای مازندران حدود 4 هزار و 890 هکتار بافت فرسوده دارند. یعنی به اندازه شهری با مساحت 1.5 برابری ساری. طبیعی است که نوسازی و احیاء این مساحت حجم بسیار بالایی از اعتبارات را نیاز دارد. به عبارتی مازندران فقط در بهسازی بافت فرسوده باید هزاران میلیادر تومان اعتبار در نظر داشته باشد که به گفته مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران بخشی از این اعتبار در هر شهر باید با تلاش خود شهرداری‌ها تامین شود.

«فرهاد عسگری» گفت: سالانه اعتباری از سوی سازمان عمران و مسکن برای بهسازی بافت فرسوده در شهرها تخصیص می‌یابد که این اعتبار از سوی استانداری توزیع می‌شود. خود شهرداری‌ها هم طرح‌هایی مانند تهاتر و مشوق‌های اداری را در این زمینه تدوین و اجرا می‌کنند. تشکیل سازمان بازسازی بافت فرسوده در برخی از شهرداری‌های بزرگ استان همین هدف را دنبال می‌کند.

  وی اظهار کرد: در بازسازی بافت فرسوده شهرها، سیاست شهرداری‌ها به شکل مستقیمی دخیل است. این تصمیم شهرداری و شورای اسلامی شهر است که می‌‌تواند تعیین کند در یک سال چه میزان از بودجه شهرداری صرف بهسازی بافت فرسوده شود. یا چند پروژه با اولویت پایین متوقف شود تا اعتبارات آن به بهسازی بافت فرسوده اختصاص یابد. بخشی از اعتبارات هم سالانه توسط استانداری و سازمان عمران و مسکن تامین و پرداخت می‌شود.

 این مسئول با اشاره به گستردگی بافت فرسوده در شهرهای بزرگ استان، خاطرنشان کرد: تعدادی از شهرها، به ویژه شهرهای تازه‌ تاسیس بافت فرسوده کمتری دارند. در برخی شهرهای گردشگرپذیر مانند شهرهای غرب استان هم به خاطر افزایش ساخت و ساز نسبت به شهرهای مرکزی و شرقی، روند بهسازی بافت فرسوده تقریباً در حال انجام است.

مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران با بیان این‌که تأکید استاندار بر این است که شهرداران برای حل این موضوع جدیت بیشتری داشته باشند، گفت: طی 2 سال اخیر به خاطر تحریم‌ها و شرایط اقتصادی، وضعیت اعتبارات استانی و کشوری برای این بخش چندان مناسب نبود. اما با توجه به گشایش‌های انجام شده امیدواریم که اتفاقات خوبی بیفتد.

  عسگری به وجود بناهای تاریخی در بافت فرسوده برخی از شهرها اشاره کرد و افزود: خوشبختانه میراث فرهنگی استان در این زمینه همکاری مناسبی دارد. البته باید برای ورود شهرداری‌ها به این مسأله، بحث مالکیت بناهای تاریخی مشخص شود. این موضوع مستلزم انعقاد تفاهمنامه‌ای بین شهرداری و میراث فرهنگی یا مالک بناست که در صورت هزینه کردن شهرداری برای بهسازی بنای موجود در بافت فرسوده، بنا برای مدتی به منظور دریافت هزینه‌های انجام شده از محل درآمد مصارف گردشگری در اختیار شهرداری قرار گیرد.

گستردگی بافت فرسوده در شهرهای مازندران و تراکم بالای برخی شهرها همچون قائمشهر، تا حدودی دست مسئولان را برای اجرای طرح‌های مناسب به منظور بهسازی این بافت‌ها بسته است. از طرفی برخی کارشناسان ساخت‌و‌ساز معتقدند بی‌توجهی به قوانین و مقرارات اصولی ساخت بنا در بسیاری از مناطق استان سبب ساخت بافت‌هایی شده که تا 2 دهه دیگر به بافت فرسوده تبدیل می‌شوند. با این شرایط مشخص نیست که باید به بهسازی بافت فرسوده و کاهش این مساحت در شهرهای استان امیدوار بود، یا باید منتظر افزایش این مساحت در یکی دو دهه آینده باشیم.