مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: مراسم بزرگداشت دکتر منوچهر ستوده بعدازظهر یکشنبه با حضور اهالی فرهنگ و هنر مازندران در سالن سلمان هراتی اداره کل فرهنگ و ارشاد برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، به جز چهره‌های علمی و فرهنگی استان، مدیرکل ارشاد مازندران، مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان و همچنین رئیس اداره ارشاد ساری حضور داشتند. در میانه مراسم و با ورود استاندار مازندران، چهره‌های دیگری مانند مدیرکل گردشگری استان و مدیرکل صدا و سیمای مرکز مازندران هم حاضر شدند.

*پیام وزیر ارشاد

پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط احد جاودانی -مدیرکل ارشاد مازندران- قرائت شد. در این پیام آمده است:

مرگ چنین خواجه نه کاری است خرد

تاریخ و فرهنگ سرزمین گهربار ایران، گنجینه‌ای است از نام‌آورانی که نکوداشت‌شان یادآور سنت دیرینه ایرانیان است. از این رو تکریم و شناساندن مفاخر این سرزمین به نسل‌های امروز و فردای ایران و جهان، کمک شایانی به توسعه و ترویج فرهنگ، ادب و هنر این سامان خواهد کرد.

انتشار خبر درگذشت ایران‌شناس بزرگ، دکتر منوچهر ستوده که از مفاخر فرهنگ، تاریخ و ادبیات این سرزمین بود، جامعه علمی و فرهنگی کشور را به سوگ نشاند. بی‌گمان او از شخصیت‌های برجسته در حوزه دانش و پژوهش بود و درگذشت او بدون تردید، ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر به شمار می‌آید.

این جانب از خداوند متعال برای آن مرحوم مغفور، علو درجات و به خانواده مکرم و همه سوگ‌مندان و علاقه‌مندان وی تسلیت عرض کرده، برای عموم اهالی فرهنگ و ادب و هنر کشور آرزوی سربلندی و افتخارات بیش تر دارم.

علی جنتی
وزیر فرهنگ و ارشاد

*پیام دکتر مجتهدزاده

پس از قرائت پیام وزیر ارشاد، رضا بازی‌برون که اجرای برنامه را هم بر عهده داشت، پیام دکتر پیروز مجتهدزاده را قرائت کرد. در این پیام آمده است:

برای بنده جای تاسف فراوان دارد که شاهد خاموش شدن شمع پرفروغی در عالم علم و پژوهش به نام دکتر ستوده هستم. ایشان نیازی به معرفی ندارد. عالم علم در ایران با نام ایشان آشناست چراکه برای چندین دهه با این نام برجسته خو گرفته است.

منوچهر ستوده، جغرافی‌دان برجسته‌ای بود که تخصص ویژه در جغرافیای تاریخی قله‌های ایران داشته است. من گمان ندارم که در این حوزه کسی باشد که نام اثر جاویدان از آستارا تا استرآباد ایشان را نشنیده باشد. برای روان او طلب مغفرت دارم و فقدان آن شخصیت برجسته را به عالم علم تسلیت می‌گویم.

پیروز مجتهدزاده

*سخنرانی استاد مهدوی

در ادامه این مراسم استاد سیروس مهدوی در سخنانی اظهار کرد: ستوده رک‌گو، فاخر، قانع و با پشت‌کار بی‌نظیر در رسیدن به اهداف و با گذشت در دارایی‌های زندگی بود.

این پژوهشگر با بیان اینکه ستوده، شاگرد استاد عشق بود، افزود: ردپای ستوده به درازای تاریخ، ماندگار خواهد بود و به همین انگیزه، امروز در گرامی‌داشت او گرد هم آمدیم و ما را از راه‌های دور و نزدیک، کنار هم می‌رساند.

مهدوی گفت: گرامی‌داشت ستوده، گرامی‌داشت کتاب است بسیار برای اهل علم، احترام قائل می‌شد، کسی که زیور زندگی‌اش کتاب بود.

*سخنرانی استاد سروی

همچنین یکی از دوستان دکتر منوچهر ستوده در این مراسم، با بیان اینکه ستوده، ستوده شد چون اهل سیاست و سیاست‌زده نبود، اظهار کرد: ستوده در عمر خود، نه رادیو گوش کرد و نه به تماشای تلویزیون نشست چون اهل کتاب بود.

امیرحسین سروی با بیان اینکه ستوده معتقد بود باید برای نسل بعدی، جای پا بگذارد، افزود: خداشناسی ستوده، مسئله مهم دیگری است. می‌گفت باید خودم را بشناسم تا بتوانم خدا را هم بشناسم.

وی با اشاره به اینکه سال 67 در زمان درگذشت مرحوم کیا، دکتر ستوده اعلام کرد من را هم در کنار کیا دفن کنید، گفت: قضیه را جدی نگرفته بودیم تا اینکه چند روز قبل از بستری شدن دکتر ستوده، دوباره مسئله را با او مطرح کردم.

سروی ادامه داد: ستوده خطاب به من گفت یک بار گفته‌ام که من را کنار کیا دفن کنید. ستوده عاشق مازندران بود و قلبش برای مازندران می‌تپید و دلش نمی‌خواست از مازندران جدا باشد.

این پژوهشگر با اشاره به احترامی که دکتر ستوده برای اهل علم قائل بود، تصریح کرد: ستوده می‌گفت تا لحظه‌ای که زنده‌ام بگذارید بنویسم. با این ضعف بر او مستولی شده بود اما همچنان فیش‌برداری می‌کرد.

وی با بیان اینکه کسانی می‌گویند که در 15 سال اخیر ما برای ستوده می‌نوشتیم، خاطرنشان کرد: در حالی که ستوده حتی دفترچه کارگرش را هم خودش می‌نوشت چطور عده‌ای چنین ادعایی می‌کنند.

سروی با اشاره به اینکه برخی از افراد، آثاری را از ستوده دریافت کرده بودند، اظهار کرد: ستوده در هشتم مردادماه سال 91 در نوشته‌ای خطاب به این افراد اعلام کرد چون این‌جانب در چند سال اخیر برخی یادداشت‌ها را به افراد مختلف دادم مالکیت این یادداشت‌ها به دایرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی تعلق دارد.

وی با بیان اینکه سال‌ها طول می‌کشد تا ستوده شناخته شود، افزود: امثال ستوده، تکرار شدنی نیست. چرا جوانان ما فلان خواننده لس‌آنجلسی را بیشتر از ستوده می‌شناسند؟ ایراد کار از کجاست؟ صدا و سیمای ما برنامه‌های مختلف موسیقی، آشپزی و ... شبکه‌های ماهواره‌ای را تقلید می‌کند اما آنجا که این شبکه‌ها به معرفی مفاخر خود می‌پردازند از دید صداوسیمای ما مغفول می‌ماند.

سروی با اشاره به اینکه روز تشییع پیکر دکتر ستوده، یکشنبه سیاه برای اهالی فرهنگ و هنر استان است، تصریح کرد: اگر بزرگان علمی شرق مازندران در آن روز نبودند شان مازندران به هدر رفته بود. دیروز که هفتمین روز از درگذشت دکتر ستوده بود از ساعت 3 بعدازظهر تا 8 شب در آرامستان حضور داشتم، احدی نیامد فاتحه‌ای بفرستد، انگار دستوری است.

وی با بیان اینکه بنرهای دکتر ستوده از نوشهر تا تنکابن جمع‌آوری شد، گفت: چرا باید با مفاخر علمی کشور، این چنین برخورد شود.

*بیانیه مراسم

بیانیه مراسم نکوداشت دکتر منوچهر ستوده هم توسط محمد عظیمی خوانده شد. متن کامل آن به این شرح است:

استاد دکتر منوچهر ستوده نام آشنای تاریخ و جغرافیای مازندران، پیر فرزانه ی تحقیقات میدانی ایران پس از یک عمر تلاش محققانه خاموش شد و برطبق وصیت اش خواست تا جسمش نیز در همین خطه آرام یابد. اثار ارزشنمدی که دکتر ستوده در معرفی آثار تاریخی و جغرافیای تاریخی مازندران پدید اورد مرجع گرانقدری ست که می تواند تمام پژوهشگران، محققان و باستان شناسان شمال ایران را با گذشته های تاریخی آشنا سازد و راهنمای مهمی برای نسل حاضر باشد.

تالیف مجموعه ی ده جلدی کتب مهم و ماندگار (از آستارا تا استارباد)، کتاب البرزکوه، تصحیح تاریخ رویان، تاریخ مازندران، دیوان امیر پازواری، اسناد خاندان خلعتبری و دهها کتاب و مقاله ی مرتبط با شمال کشور و ایران بزرگ حاصل تلاش این سروکهن سال فرهنگ ایران است. لذا به پاس زحمات بی وقفه و دلبستگی عمیق ایشان به سرزمین اجدادی و حضور مداوم تا گاه خاموشی و آرام یافتن ابدی در مازندران پیشنهاد می شود تا اقدامات ذیل در جهت نکوداشت دکتر منوچهر ستوده و تجلیل از مقام علمی ایشان در استان مازندران اجرایی شود.

1- از استاندار فرهنگ مدار مازندران و شورای فرهنگ عمومی استان درخواست می شود تا روزی را بنام دکتر ستوده در تقویم رسمی کشور تعیین و اجرایی نمایند.

2- از شهردار محترم مرکز استان درخواست می شود تا با ساخت و نصب تندیسی از دکتر منوچهر ستوده در پارک ملل ساری، در جهت پاسداشت این شخصیت علمی اقدام نماید.

3- باتوجه به دقت نظر و معرفی عالمانه آثار تاریخی و فرهنگی مازندران شایسته است تا بنیاد دکتر ستوده در مازندران ایجاد شود، تا علاوه بر معرفی و پاسداشت علمی ایشان، جایزه دکتر ستوده به محققان بخش جغرافیای تاریخی استان به صورت سالانه اهدا شود.

4- باتوجه به سکونت چندین ساله و تعلق خاطر دکتر ستوده به مازندران و حضور در شهر سلمان شهر پیشنهاد می شود جاده ی چالوس تا سلمان شهر به عنوان بلوار دکتر ستوده نامگذاری شود.

5-شهرستان نور خاستگاه اجدادی دکتر ستوده بوده و شایسته است تا خیابانی بنام ایشان در آن شهر نامگذاری شود.

6- تحقیق میدانی و گسترده ی دکتر ستوده در کوه و دشت مازندران در دهه ی چهل شمسی و مرارت هایی که از این پیمایش حاصل شده است قابل ارجگذاری می باشد. پیشنهاد می شود با توجه به سابقه  کوه پیمایی ایشان و عنوان کوهنورد پیشکسوت، یکی از کوه های منطقه ی یاسل نور بنام دکتر ستوده نامگذاری شود.

7- کتاب از آستارا تا استارباد مرجعی قابل اعتنا و مهم برای باستان شناسان می باشد. پیشنهاد می شود سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران به پاس زحمات دکتر منوچهر ستوده، کتابخانه و مرکز اسناد این سازمان را بنام دکتر منوچهر ستوده مزین نماید.

8- پیشنهاد می شود تا موقوفه زنده یاد محمود افشار و مرکز دائره المعارف اسلامی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، خانه ی دکتر ستوده در شهر سلمان شهر را به عنوان خانه - موزه دکتر ستوده، تبدیل به مرکزی فرهنگی نموده تا پژوهشگران بتوانند در خانه ای که تلاشهای علمی فراوانی را از ایشان در سینه دارد، از آثار برجای مانده از دکتر ستوده استفاده نمایند.

ستاد مراسم نکوداشت دکتر منوچهر ستوده – فروردین 1395