مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، محمداسماعیل بخشی سورکی: 1-سیزدهمین نمایشگاه کتاب مازندران در حالی به کار خود پایان داد که مانند هر دوره ای، مزایا و معایبی داشت.

 نمایشگاه بین المللی کتاب مازندران هر سال دستخوش مکان برگزاری نمایشگاه است، به گونه ای که نماینده ولی فقیه، استاندار، سیاسیون و همه اهالی فرهنگ در این خصوص اجماع دارند که ساری به عنوان مرکز استان باید از محلی دائمی برای برگزاری نمایشگاه های این چنینی برخوردار باشد.

متاسفانه در طی سالیان متمادی نمایشگاه کتاب، به سان نمایشگاه بهاره ی عرضه و فروش لباس در انبارهای تجاری بخش خصوصی برپا می شود و این امر به دلیل اولاً دائمی نبودن مکان برگزاری و ثانیاً سخت بودن دسترسی و همچنین سیستم سرمایش و گرمایش فضای نمایشگاه، هر ساله با انتقادهایی همراه است.

سیزدهمین نمایشگاه کتاب مازندران گرچه به صورت بین المللی برگزار شد، همان طور که یکی از مسئولان هم در مصاحبه خود با اصحاب رسانه به آن اشاره کرد، باعث شوکه شدن مولفان و ناشران خارجی شد. ندانستن زبان و همچنین بی اطلاعی مردم از نحوه عرضه و موضوع کتاب های عرضه شده در این غرفه ها را می توان از مهم ترین علت های نبود اقبال مردم از این بخش دانست.

علاوه بر این، نبود برنامه ریزی درست و کاربردی در راستای برنامه های جنبی نمایشگاه کتاب را نیز می توان یکی از نقاط ضعف این نمایشگاه به شمار آورد. متاسفانه برخلاف بسیاری از نمایشگاه های کتاب که در آن ناشران و مولفان با کتاب های نو و بحث های جدید مردم را ترغیب به حضور در نمایشگاه می کنند، امسال نبود برنامه ریزی در این حوزه کاملا مشهود بود و بحث ها جز در یک آیتم که معمولاًَ هر سال تکرار می شود -آن هم سخنرانی و شعرخوانی دکتر اسماعیل آذر- درمابقی برنامه ها استقبال چندانی از سوی حاضران در نمایشگاه دیده نشد.

جانمایی نادرست جایگاه اصحاب رسانه و باز بودن محیط مصاحبه و تداخل صوت ها با هم، یکی دیگر از معایب این نمایشگاه به شمار می رفت که علی رغم حضور فعال رسانه ها باید در سال های آینده برای این موضوع تدبیر ویژه ای اندیشید.

البته مکان بهتر نمایشگاه نسبت به سال های قبل، سیستم سرمایش و گرمایش مناسب، استقرار  باجه های بانک در فضای مسقف در راستای تسهیل در روند تهیه بن کارت برای خرید کتاب، تعدد سرویس های بهداشتی و مکان مناسب جهت اقامه نماز را می توان از مزایای نمایشگاه امسال دانست.

همچنین سرعت مناسب اینترنت جهت استفاده خبرنگاران یکی دیگر از وجوه تمایز این نمایشگاه بود که البته در پاره ای از اوقات به دلیل دسترسی افراد غیر رسانه ای، دچار اختلال می شد، اما در مجموع نسبت به سال گذشته شرایط بهتر بود.

گلایه ای که بسیاری از اهالی فرهنگ از نمایشگاه کتاب امسال داشتند تبدیل شدن نمایشگاه به فروشگاه بود، این موضوع را می توان در به روز نبودن و تکراری بودن عناوین بسیاری از کتاب ها، غیبت ناشران درجه یک و بنام، نبود غرفه های تخصصی و نیز ارائه نشدن کتاب های پرمخاطب سال در این نمایشگاه جستجو کرد.

با افزایش تعداد ناشران، به جای بالاتر رفتن کیفیت کتاب ها، کیفیت پایین آمد و کتاب سازی رونق گرفت. البته در بخش کودکان و همچنین در بخش ارئه کتاب های حوزه علوم انسانی شرایط بهتر بود.

طی بررسی های به عمل آمده در بخش نظرسنجی نمایشگاه و همچنین بازدیدهای میدانی، بیشتر کتاب های خریداری شده در حوزه علوم انسانی، هنر و کودک و نوجوان بود و مردم از نبود ناشران سرشناس در حوزه کتاب های سیاسی و تاریخی گلایه داشتند.

همچنین بسیاری از مردم و غرفه داران اعتقاد داشتند که اگر زمان برگزاری نمایشگاه از صبح و یا به جای 19، تا 21 می بود، شاید علاقه مندان بیشتری می توانستند حضور یابند.

متاسفانه ایراد دیگری که می توان متوجه مدیران ارشاد و مسئولان برگزاری نمایشگاه کرد این است که که اطلاع رسانی مناسب و دعوت درستی از فرمانداران، ائمه جمعه و مدیران استانی صورت نگرفت؛ برای مثال در تماس با یکی از ائمه جمعه که هر سال جز اولین مسئولانی است که در نمایشگاه حاضر می شود، ایشان از برگزاری نمایشگاه اظهار بی اطلاعی کرد و همچنین از ارسال نشدن دعوت نامه برای حضور گلایه داشت.

از بین فرمانداران نیز تنها فرمانداران میاندورود، ساری و جویبار حضور یافتند و بسیاری از مدیران، شهرداران، مسئولان و ائمه جمعه استان از این نمایشگاه بازدید نداشتند.

هر چند نفس برگزاری نمایشگاه کتاب جهت تشویق و ترغیب مردم، جوانان و نوجوانان به مطالعه ضروری و شایسته قدردانی است، می توان با برنامه ریزی دقیق تر، فضا را برای مشارکت بیشتر مردم، دانش آموزان و اهالی فرهنگ فراهم ساخت.

2-آنچه که نباید از آن گذشت توجه به این مطلب است که حوزه کار ارشاد بسیار گسترده است و راهبرد برنامه ها در حوزه های مختلف هم جز با قدرت تدبیر و تعامل امکان پذیر نیست.

در روزهای اخیر و پس از پایان کار نمایشگاه کتاب، تعدادی رسانه و نویسنده دلواپس و مخالف دولت، به بهانه نقد نمایشگاه، به تخریب اداره کل ارشاد مازندران و دولت پرداخته اند.

چتر نظام و انقلاب گسترده است و هر کس اندکی هم علاقه مندی به آرمان های نظام و انقلاب داشته و در راستای آن تلاش می کند، هم انقلابی است و هم سرباز عرضه فرهنگی به شمار می رود؛ لذا نمی توان هر مسئولی را که اندکی با افکار ناموزونِ اقلیتی شکست خورده، اختلاف سلیقه و یا دیدگاه دارد، غیر انقلابی خواند.

کتاب هایی که در نمایشگاه عرضه شده، همگی دارای مجوز از وزارت ارشاد بوده اند و حتی یک جلد کتاب بدون مجوز و زیرزمینی در این نمایشگاه عرضه نشده است.

شاخص‌های وزارت ارشاد همان اصول و قواعد مندرج در مجموعه ضوابط نشر کتاب تحت عنوان «مصوبۀ اصلاحی اهداف، سیاست‌ها و ضوابط نشر کتاب» است.

در واقع وزارتخانه یک مجموعه ضوابط و حدود دارد که مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی است. پیش تر این قانون به دهه شصت تعلق داشت که در سال ۸۹ اصلاح شد. در حال حاضر، مبنا همین قانون است که مصوبۀ جلسۀ ۶۶۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی در فروردین ۸۹ است.

در این قانون، ضوابط و اصول چاپ و نشر آمده است؛ مثلا کتاب در جهت ترویج اصول انقلاب، احیای میراث مکتوب، مقابلۀ مؤثر با تهاجم سیاسی و فرهنگی باشد، توهین به ادیان آسمانی و پیامبران نباشد، تمسخر و توهین به فرهنگ اقوام نباشد، تبلیغ علیه نهاد خانواده نباشد و ... اینها پاره‌ای از مواردی است که تا حدی مصادیق را مشخص کرده است.

در نمایشگاه کتاب امسال، 310 غرفه و بیش از۸۰ هزار عنوان کتاب عرضه شده بود، واقعا" چند درصد این کتاب ها به قول رسانه های دلواپس ضدارزشی تلقی می شوند؟ بسیاری از همین کتاب ها و رمان ها در دولت قبل هم چاپ شده اند، اما حافظه کوتاه مدت منتقدان غیرمنصف کار نمی کند!

 اصل برگزاری نمایشگاه کتاب امر پسندیده ای است که باید در راستای تقویت نقط قوت و حذف نقاط ضعف با برنامه ریزی اصولی و منطقی و واگذاری کار به اهل آن در این راه همت گماشت. ضعف ها را  باید گفت و اصلاح کرد، اما مچ گیری و ضدیت و تخریب و دروغ نویسی تابلوست!