مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، اشکان جهان آرای:عصر امروز در سالن آمفی‌تئاتر جمعیت هلال احمر مازندران مجموعه برنامه‌ای فرهنگی به مناسبت نخستین سالگرد درگذشت استاد فقید «احمد محسن‌پور»، چهره شاخص موسیقی استان و مؤسس فرهنگخانه مازندران و آغاز چهارمین دهه فعالیت فرهنگخانه مازندران با حضور چهره‌های شاخص فرهنگ و هنر مازندران و کشور و صدها تن از علاقه‌مندان به موسیقی و فرهنگ مازندران برگزار شد.

در این ویژه‌برنامه که قرار بود دی ماه سال 95 برگزار شود و به دلیل درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اجرای آن به تعویق افتاد، هنرمندانی از موسیقی نواحی ایران به اجرای برنامه پرداختند. «حسین علیزاده»، «علی‌اکبر شکارچی» و دکتر «ساسان فاطمی» نیز سخنرانان ویژه این مراسم بودند.

 این ‌برنامه در حالی از ساعت 15 عصر آغاز ‌شد که پیش از آغاز برنامه دو طبقه سالن و سالن های همجوار پر شد، بسیاری از طریق ویدئوپرجشکن به تماشای برنامه نشستند و جمعی نیز به دلیل نبو د جا، سالن را ترک کردند.

در این برنامه 2 گروه موسیقی به اجرای برنامه پرداختند. ابتدا گروه موسیقی «شواش» روی صحنه رفت که ترکیب گروه تقریبا همان ترکیب گروه اصلی بود که زنده‌یاد محسن‌پور آن را تشکیل داده بود. همراه با این گروه استادان آواز مازندرانی از جمله «ابوالحسن خوشرو»، «نورالله علیزاده»، «محمدابراهیم عالمی» و «حسین علمباز» خوانندگی کردند.

این گروه قطعاتی که در سال‌های گذشته توسط استاد محسن‌پور ساخته و تنظیم شده بود را اجرا کرد که تنظیم برای اجرا در برنامه امروز «فضل‌الله دهقان» نوازنده کمانچه گروه انجام داد. گروه‌ دیگری که به اجرای برنامه پرداخت، گروه مطرح و شناخته شده موسیقی «لیان» به سرپرستی «محسن شریفیان» بود که موسیقی بوشهری را اجرا کرد.

چند تن از خنیاگران موسیقی کشور نیز در برنامه امروز روی صحنه رفتند و به اجرای موسیقی قومی پرداختند. «طواق سعادتی» و «مسعود سعادتی» از بندر ترکمن و عاشیق «قدرت میرزاپور» از آذربایجان شرقی، هنرمندانی بودند که از موسیقی نواحی ایران در مراسم امروز موسیقی اجرا کردند.

شعرخوانی «علی‌اصغر مهجوریان نماری» و «علی هاشمی چلابی» نیز از دیگر بخش‌های برنامه امروز بود که با کمانچه‌نوازی «سعدی صادقی» همراه بود. در کنار این برنامه‌ها کلیپی از فعالیت‌های استاد محسن‌پور و یک کلیپ از دستاوردهای فرهنگخانه به مناسبت قرار داشتن در چهارمین دهه فعالیت فرهنگخانه نیز پخش شد. همچنین آلبوم «امیر و گوهر» که آخرین اثر موسیقایی استاد محسن‌پور است از امروز در معرض فروش قرار گرفت.

*تا پایان اردی بهشت دانشنامه تبری زیر چاپ می رود

مسئول واحد پژوهش فرهنگخانه مازندران نیز در این برنامه دقایقی به بیان خلاصه‌ای از اقدامات فرهنگخانه پرداخت و گفت: بی‌‌شک مازندران بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری امروز خود را مدیون تلاش‌های استاد محسن‌پور است. بسیاری از آموزشگاه‌ها و مؤسسه‌های فرهنگی و هنری در مازندران و حتی گیلان و گلستان به نوعی برآمده از فرهنگخانه هستند. ضمن اینکه فرهنگخانه مازندران یکی از نخستین مؤسسات فرهنگی و هنری کشور پس از انقلاب است که توانست مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی دریافت کند.

«جهانگیر نصری اشرفی» افزود: فعالیت‌های فرهنگخانه هم‌اکنون زیر نظر شورای راهبردی ادامه دارد و هر بخش نیز به توسط یکی از اعضا مدیریت می‌شود که در پایان هر ماه گزارش فعالیت‌ها به شورای راهبردی تحویل داده می‌شود.

وی اظهار کرد: مسئولیت بخش آموزش به فرزند ارشد استاد، آقای «آرش محسن‌پور» سپرده شده و بخش پژوهش نیز با سرپرستی خودم هم‌اکنون در حال طی مراحل دانشنامه مازندران است.

این پژوهشگر فرهنگ عامه پس از حضور «علی‌اصغر یوسف‌نژاد» در سالن، گفت: ضمن این‌که از حضور دکتر یوسف‌نژاد سپاسگزاریم، از ایشان می‌خواهیم که به قول‌شان مبنی بر ارائه مجموعه مربوط به نمایندگان مازندران در مجلس شورای ملی و مجلس شورای اسلامی برای درج در دانشنامه اقدام کنند، چرا که پایان همین ماه دانشنامه آماده چاپ خواهد شد و در همین فصل از این منبع و مرجع تاریخی و فرهنگی مازندران رونمایی می‌شود.

نصری‌ اشرفی خاطرنشان کرد: دانشنامه مازندران حاصل همکاری بیش از 850 پژوهشگر است که طی سال‌های اخیر با فرهنگخانه همکاری داشتند. استاد محسن‌پور نیز تأکید بسیار زیادی بر به پایان رساندن این پروژه داشتند. علاوه بر دانشنامه نیز، فرهنگخانه در انتشار کتاب‌های زیادی فعالیت داشت. در بخش تولید آثار نیز ده‌های آلبوم صوتی و تصویری حاصل فعالیت فرهنگخانه است.

* این حال خوب را از محسن‌پور داریم

استاد «حسین علیزاده» نیز در این مراسم با بیان این‌که مراسم اموز یکی از باشکوه‌ترین برنامه‌هایی است که در آن شرکت کرده‌ام، گفت: حال خوبی دارم از این که در مراسم امروز حضور دارم و قطعا این حال خوب را از محسن‌پور داریم. در یک سال اخیر بارها در محافل مختلف گفته‌ام که مراسم وداع با محسن‌پور یکی از باشکوه‌ترین مراسم‌هایی بود که تا کنون دیده‌ام. دلیل‌اش هم اندیشه فرهنگی احمد محسن‌پور بود.

آهنگساز و نوازنده برجسته موسیقی ایران اظهار کرد: «داش احمد» در سال‌هایی که موسیقی ایران حال و روز خوبی نداشت و هنرمندان تحت فشار بودند، پناهگاهی برای من و تعدادی از دوستانم بود. در دهه 60 با حضورم در قائمشهر و ساری روز به روز صمیمیت من و محسن‌پور بیشتر شد.

وی افزود: اعتبار فرهنگخانه و داش احمد آن‌قدر زیاد بود که یک روز از او خواستم برای این‌که به خاطر فعالیت موسیقایی در رفت‌وآمدهایم به مازندران دچار مشکل نشوم، برای من کارتی به عنوان عضو فرهنگخانه صادر کنند. او هم پذیرفت و امروز با افتخار می‌گویم که من هم یکی از اعضای فرهنگخانه مازندران بودم.

استاد علیزاده با بیان این‌که «داش احمد» احیاگر موسیقی مازندران بود و باعث شد موسیقی مازندران به نقاط دیگر ایران و حتی خارج از کشور شناسانده شود، یادآور شد: حضر و فعالیت او سبب شد که رگه‌های موسیقی مازندران همواره در آثار من و بسیاری از هنرمندان هم ‌دوره‌ام شنیده شود.

وی خاطرنشان کرد: «داش احمد» باعث شد در دوره‌ای که موسیقی با شدتی زیاد تحت فشار بود، استادان هر هفته به مازندران بیایند و موسیقی تدریس کنند. ما نیز با عشق و علاقه سعی کردیم علاوه بر حضور خودمان، هنرآموزان خوب و گاهی شاگردان برجسته خود را به فرهنگخانه معرفی کنیم.

* احمد محسن‌پور برای نوآوری و نو ماندن تلاش کرد

استاد «علی‌اکبر شکارچی» نیز در گرامیداشت استاد محسن‌پور به نقش او در پرورش نسل‌ اثرگذاری از موسیقی در مازندران اشاره کرد و گفت: حاصل تلاش‌های «داش احمد» و فرهنگخانه ده‌ها دانش‌آموخته مقطع لیسانس و فوق لیسانس موسیقی از مازندران و صدها هنرمند و هنرجو است که طی سه دهه اخیر با موسیقی آشنا شدند.

نوازنده برجسته کمانچه و پژوهشگر موسیقی نواحی ایرانی اظهار کرد: رمز ماندگاری «داش احمد» ارزش‌گذاری او به فرهنگ و موسیقی بومی و پیوند خوردن زندگی‌اش با داشته‌های فرهنگی سرزمین خودش است. به همین دلیل به همه شما توصیه می‌کنم که با فرهنگ بومی سرزمین خودتان آشنا شوید و فرزندان‌تان را به این فرهنگ پیوند بزنید.

وی با باین این‌که احمد محسن‌پور برای نوآوری و نو ماندن تلاش کرد و تلاش‌اش به نتیجه رسید، خاطرنشان کرد: جوانان فعال در عرصه موسیقی، به ویژه موسیقی بومی گمان نکنند که داش احمد در موسیقی مازندران همه چیز را تمام کرد. او هر روز به دنبال کشف‌های تازه و نوآوری بود. یک عمر تلاش و پژوهش کرد تا راه‌های نوینی را بیابد. بنابراین همیشه راه برای نو شدن هست. اما با شیوه و روش مبتنی بر اصول و دانش، مانند داش احمد باید مسیر را بپیمایند تا حضورشان اثرگذار شود.

شکارچی خاطرنشان کرد: کار و زندگی بنیان اصلی موسیقی است. موسیقی مازندران هم به خاطر وجود سبک‌های مختلف زندگی که وابسته به شرایط اقلیمی متنوع مازندران است، سرشار از جذابیت‌هاست. باید گام به گام در همه این جاذبه‌های فرهنگی حضور یافت و پژوهش کرد تا به نتیجه‌ای ماندنی رسید.

*منش علمی محسن پور بسیار منحصربه‌فرد بود

دکتر «ساسان فاطمی» نیز در بخشی از این برنامه به بیان خاطره آشنایی خود با استاد محسن‌پور پرداخت و گفت: حدود 20 سال پیش در فرانسه دانشجوی مقطع کارشناسی موسیقی بودم که برای پژوهش به ایران سفر کردم و به توصیه استاد «محمدرضا درویشی» موسیقی مازندران را برای پژوهش انتخاب کردم و برای دریافت اطلاعات به استاد محسن‌پور معرفی شدم. از همان ابتدا دریافتم که با فردی با دانش بسیار گسترده در موسیقی بومی منطقه مواجه هستم. اشراف ایشان برای من دانشجوی موسیقی تقریبا رعب‌آور بود. چرا که نمی‌دانستم به این همه دانش و اطلاعات که توسط ایشان ثبت شده چه چیزی می‌توانم بیفزایم.

عضو هیأت علمی گروه موسیقی دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران افزود: پس از پژوهش دو ماهه‌ام در مازندران و تکمیل پژوهش با کمک استاد محسن‌پور که به نوشتن پایان‌نامه و در نهایت کتاب «موسیقی و زندگی موسیقایی مازندران؛ مسأله تغییرات» منجر شد، به فرانسه بازگشتم. اما همواره با ایشان در تماس بودم و مکاتباتی داشتم.

دکتر فاطمی خاطرنشان کرد: نکته قابل توجه در رفتار علمی استاد محسن‌پور این بود که ایشان به تمام پرسش‌های من به طور کاملاً طبقه‌بندی شده و منظم پاسخ می‌داد. منش علمی ایشان بسیار منحصربه‌فرد بود و کاملا با رفتاری حرفه‌ای و علمی مطابق آکادمی‌های علمی موسیقی در اروپا فعالیت و رفتار می‌کرد.

 عضو انجمن قوم‌موسیقی‌شناسی فرانسه با بیان این‌که خود را در بسیاری از پژوهش‌های موسیقی قومی منطقه شمال ایران مدیون استاد محسن‌پور می‌دانم، تصریح کرد: آثار استاد محسن‌پور پر از نکته‌سنجی‌‌های موسیقایی و فرهنگی است که می‌تواند برای بسیاری از پژوهشگران موسیقی بومی یک مرجع محسوب شود. همین آلبوم «امیر و گوهر» نیز قطعا یکی از آثار ماندگار و دقیق در موسیقی مازندران است که توسط استاد محسن‌پور تهیه شد.