مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، اشکان جهان آرای: هفته گذشته و یک روز پیش از برگزاری ارکستر ملی ایران در ساری، نشست خبری مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در سالن کنفرانس این اداره کل برگزار شد. نشستی که در آن احد جاودانی به تشریح رویدادهای فرهنگی مازندران در ماه جاری پرداخت و اعلام کرد که مازندران در این ماه چند رویداد مهم فرهنگی خواهد داشت.

نخستین رویداد اجرای ارکستر ملی مازندران بود که پنج‌شنبه پنج مرداد برگزار شد، رویداد فرهنگی دیگر برگزاری مراسم پایانی دوازدهمین جشنواره بین‌المللی نامه‌ای به امام رضا(ع) است.

اتفاق مهم دیگر در حوزه فرهنگی استان نیز برگزاری جشن روز خبرنگار و مراسم پایانی جشنواره مطبوعات استان مازندران با معرفی صاحبان آثار برتر این جشنواره است که امسال به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در نمک‌آبرود چالوس برگزار می‌شود.

جاودانی از انجام هماهنگی‌های لازم برای برگزاری یک جشن یک روزه در این منطقه توریستی برای خبرنگاران خبر داد و اظهار کرد: تصمیم بر این شده که امسال جشن روز خبرنگار و مراسم پایانی جشنواره مطبوعات با حضور همه رسانه‌ای‌های استان در غرب استان برگزار شود تا فضای متفاوتی نسبت به سال‌های گذشته داشته باشیم.

وی درباره جوایز نفرات برتر هر بخش در جشنواره امسال نیز گفت: سال گذشته علاوه بر جوایز نقدی که به همه برگزیدگان داده شد، خبرنگارانی که در هر بخش حائز رتبه نخست شدند در قالب یک گروه رسانه‌ای به گرجستان اعزام شدند و بازدیدی از مراکز رسانه‌ای این کشور داشتند.

امسال در حال پیگیری هستیم تا خبرنگاران برتر هر بخش را در زمان برگزاری نمایشگاه تجاری مازندران، همراه با هیأت اقتصادی استان به شهر ولگاگراد روسیه بفرستیم.

هدف نخست ما برای برگزیدگان هر بخش این شهر است، اما اگر به هر دلیلی این امر میسر نشود، دو کشور همسایه دیگر نیز مد نظر داریم که خبرنگاران برتر را به یکی از این کشورها اعزام می‌کنیم.

افزایش آثار در جشنواره مطبوعات

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران تصریح کرد: امسال شاهد رشد خوبی در تعداد آثار دریافتی دبیرخانه بودیم.

نزدیک به 850 اثر در بخش‌های مختلف به این جشنواره فرستاده شد. این در حالی است که سال گذشته حدود 680 اثر دریافت شده بود که نشان دهنده افزایش فعالیت و انگیزه خبرنگاران استان برای شرکت در جشنواره است.

جاودانی خاطرنشان کرد: مسؤولان خانه مطبوعات مازندران در حال فراهم‌سازی شرایط هستند تا در روز 17 مرداد، مراسم مطلوب و خوبی را برای خبرنگاران فراهم کنند که امیدوارم این اتفاق به بهترین شکل ممکن رقم بخورد.

وی با بیان این‌که داوری آثار آغاز شده است، تصریح کرد: تأکید می‌کنم که هیچ ارتباطی با داوران جشنواره ندارم و جز یکی از داوران که به خاطر حضور چند ساله‌ام در تهران با ایشان آشنایی داشتم، بقیه داوران را نمی‌شناسم. این موضوع را بیان کردم که برخی شائبه‌های مطرح شده در دوره‌های گذشته از همین حالا از بین برود. از مازندران فقط حسین مرتضوی به عنوان رابط خانه مطبوعات در شرایط لزوم با هیأت داوران در ارتباط است و مطمئناً تا روز برگزاری اختتامیه، کسی از نتیجه آرای هیأت داوران مطلع نخواهد بود.

انتقادات مدیرکل

البته این نشست خبری تقریباً بیش از دو ساعته بخش‌های دیگری هم داشت، از پرسش‌ها و دغدغه‌های خبرنگاران گرفته تا انتقاد مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان به روابط خارج از اصول حرفه‌ای بین برخی خبرنگاران و بعضی مدیران و نقد جاودانی به ضعیف و غیر حرفه‌ای بودن عمده روابط عمومی‌های دستگاه‌ها و ادارات مازندران و همین‌طور بیان برخی ضعف‌های خانه مطبوعات از سوی این مسؤول که در پایان جلسه مدیرعامل کنونی خانه مطبوعات مازندران را وادار به پاسخ دادن به برخی از این مسائل کرد. اما یک موضوع در این نشست توسط یکی از خبرنگاران مطرح شد که به جشنواره مطبوعات استان مازندران در سال جاری ارتباط دارد. یکی از خبرنگاران حاضر در نشست از مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران پرسید که آیا آثار خبرنگارانی که در بخش استانی رسانه‌های کشوری تولید اثر داشتند در جشنواره حضور خواهد داشت یا حذف می‌شود؟

حذف مطبوعات سراسری براساس شیوه‌نامه

جاودانی در پاسخ به این پرسش اظهار کرد: براساس شیوه‌نامه برگزاری جشنواره‌های استانی مطبوعات، فقط آثاری در جشنواره پذیرفته می‌شوند که در نشریات بومی هر استان منتشر شده باشند و با این روند آثار منتشر شده در رسانه‌های سراسری که دفتر مرکزی‌شان در آن استان نیست از پذیرش در جشنواره و پیش از مرحله داوری حذف خواهند شد.

وی افزود: ما نیز دغدغه این موضوع را داریم و به معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نامه‌ای زدیم که در آن تلویحا درخواست کردیم تا آثار نشریات و رسانه‌های سراسری از جشنواره حذف نشوند. اما با توجه به شیوه‌نامه برگزاری بسیار بعید است که با این درخواست ما موافقت شود. در صورت پیابندی به شیوه‌نامه معاونت مطبوعاتی وزارت فره
نگ و ارشاد اسلامی، حدود 250 اثر از جشنواره مطبوعات مازندران حذف خواهد شد. طبیعتاً ما تمایل داریم برای بهتر بودن سطح رقابتی جشنواره، همه آثار در مرحله داوری حضور داشته باشند.

پیامدهای حذف مطبوعات سراسری

این موضوع مطرح شده توسط خبرنگار مازندرانی و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، می‌تواند پیامد‌های متعددی برای جامعه مطبوعات استان داشته باشد.

نخست این‌که بخش قابل توجهی از خانواده رسانه استان در چرخه فعالیت‌های رسمی نادیده گرفته می‌شوند که می‌تواند سبب بی‌انگیزگی خبرنگاران فعال در این رسانه‌ها شود. از سوی دیگر به سطح کیفی جشنواره مطبوعات استان آسیب زیادی وارد می‌کند.

بر کسی پوشیده نیست که جز تعداد انگشت‌شماری از رسانه‌های استان، بخش مهم و اعظم نشریات و سایت‌های استانی در تولید محتوا از نظر کیفیت، کمیت سطح بسیار پایینی دارند و حذف آثار خبرنگاران فعال در بخش استانی رسانه‌های سراسری سبب می‌شود که تعداد زیادی از آثار با کیفیت پایین در جشنواره باقی بمانند.

از سوی دیگر تعداد کم اثرهای تولید شده توسط برخی رسانه‌های استانی که کیفیت مناسبی دارند نیز در فرآیند جشنواره با آثار نسبتا با کیفیتی که ضمائم یا صفحات استانی نشریات سراسری و خبرگزاری‌ها امکان رقابت و محک زدن کیفیت نخواهند داشت.

به این موارد باید کم‌اثر شدن برگزاری جشنواره در بالا بردن سطح کیفی فعالیت رسانه‌های استان را نیز افزود. یکی از کارکردهای جشنواره‌ها و به ویژه جشنواره‌های استانی در حوزه مطبوعات، اثرگذاری در کیفیت جامعه هدف و فعالان این حوزه است.

با این تصمیم، جشنواره به خاطر کاهش آثار و البته تعدد محورها و بخش‌های جشنواره مطبوعات در مازندران، کارکرد اصلی خود را از دست خواهد داد و اختتامیه آن به مراسمی برای تقدیر و تجلیل تبدیل می‌شود.

نگاهی بر شیوه‌نامه برگزاری جشنواره مطبوعات استانی

اما شاید لازم باشد برای بررسی بهتر این موضوع نگاهی هم به شیوه‌نامه برگزاری جشنواره‌های مطبوعات استانی داشته باشیم. در این شیوه‌نامه مطبوعات به ‌همه رسانه‌ها اعم از نشریات کاغذی و الکترونیک گفته می‌شود که در قالب قانون مطبوعات فعالیت می‌کنند.

نکته قابل توجه این‌که در تعریف نشریات الکترونیک، رسانه‌های غیر برخط یا برخط که به‌ترتیب شامل لوح فشرده، خبرگزاری یا پایگاه خبری می‌شود نیز حضور دارند.

در بند یک این شیوه‌نامه آمده است: «روزنامه‌نگاران شاغل و آزاد استان که در مطبوعات غیرسراسری (منطقه‌ای،‌ استانی یا محلّی)،  نمایندگی نشریات سراسری یا خبرگزاری‌ها و همچنین پایگاه‌های خبری استان فعالیت می‌کنند می‌توانند در جشنواره شرکت کنند.» همان‌طور که در بند 1 جشنواره آمده، خبرنگاران فعال در نمایندگی نشریات سراسری یا خبرگزاری‌ها حق شرکت در جشنواره را دارند.

به عبارتی بخش ابتدایی شیوه‌نامه نه تنها منعی برای شرکت خبرنگاران نمایندگی رسانه‌های سراسری ایجاد نکرده است، بلکه از آن دعوت کرده تا در جشنواره شرکت کنند.

اما کمی پایین‌تر و در بند پنج شیوه‌نامه شرایطی عنوان شده که آثار در صورت داشتن یکی از آن‌ها پیش از رسیدن به مرحله داوری از جشنواره حذف می‌شوند.

در ماده دو این بند آمده است: «آثار منتشره در رسانه‌های فاقد مجوز یا بولتن های داخلی حذف می‌شوند.» اما بلافاصله پس از این ماده تبصره‌ای به آن افزوده شده که عنوان می‌کند: «مطالب منتشره در ضمائم استانی یا شهرستانی نشریات سراسری، مجاز است.» بنابراین در شیوه‌نامه یک بار دیگر با این تبصره تأیید شده که آثار منتشر شده در ضمائم استانی نشریات سراسری و صفحات استانی خبرگزاری‌ها مجاز به شرکت در جشنواره هستند.

ماده 6 و 7 بند 5 شیوه‌نامه جشنواره‌های مطبوعات استانی اما نگاهی متفاوت دارد و آثار منتشر شده در این رسانه‌ها را به دلایلی که بیان می‌کند مجاز به شرکت در جشنواره نمی‌داند: «6- آثار منتشره در صفحات استانی خبرگزاری‌ها یا ضمایم استانی نشریات سراسری که در زمان فراخوان، فاقد پروانه نمایندگی باشند.

(قابل مشاهده در وبگاه معاونت امور مطبوعاتی)» و «77- آثار منتشره در نشریات یا پایگاه‌های خبری که دفتر مرکزی آن‌ها در استان، واقع نیست یا پایگاه هایی که در زمان انتشار اثر، فاقد مجوز بوده اند.(قابل مشاهده در سامانه جامع رسانه های کشور)»

این مغایرت‌ها در شیوه‌نامه برگزاری جشنواره‌های مطبوعات استانی در شرایطی وجود دارد که پیش از انتشار فراخوان، اشاره‌ای به مجاز نبودن خبرنگاران فعال در این حوزه‌ها نشده است.

در حال حاضر از رسانه‌های سراسری فعال در مازندران تعدادی از خبرگزاری‌های فعال مانند ایرنا، فارس، ایسنا و همشهری و سایر روزنامه‌های سراسری شرایط شرکت در جشنواره را ندارند.

با این حال باید منتظر ماند و دید که پاسخ معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نامه درخواست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران مبنی بر شرکت دادن 250 اثر مربوط به خبرنگاران مازندرانی ر