مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، اشکان جهان‌آرای: چند ماهی هست که بازار کاغذ در کشور دستخوش برخی نوسانات شده و نشریات برای تأمین آن با مشکلاتی مواجه شده‌اند. از یک سو اجرای طرح تنفس جنگل سبب شده که تولید کاغذ در کشور کاهش یابد و از سوی دیگر افزایش نرخ ارز و کاهش واردات، بازار کاغذ را برای نشریات در سراسر کشور ملتهب کرده است.

دولت مدتی پیش ارز وارداتی برای تأمین کاغذ در نظر گرفت که البته حاشیه‌هایی را به همراه داشت. اما تا حدودی توانست نیاز کاغذ نشریات را تأمین کند. حالا باز هم بازار کاغذ در کشور ملتهب شده و اظهارات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم نشان می‌دهد که این روند ممکن است تشدید شود.

«عباس صالحی امیری» این هفته اعلام کرد که «موجودی ما در تأمین کاغذ فقط برای دو ماه آینده است و بانک مرکزی باید برای تامین کاغذ، سفارش با نرخ ارز دولتی تضمینی داشته باشد.»

مدیران مسئول نشریات و کارکنان این رسانه‌های کاغذی نگران تأمین کاغذ در ماه‌های آینده هستند. تا جایی که برخی نشریات در یکی دو ماه اخیر تصمیم به کاهش تیراژ گرفتند و برخی دیگر هم ممکن است تا چند وقت دیگر ناچار به پایین آوردن تیراژ شوند. در مازندران هم که یکی از استان‌های اصلی تولیدکننده کاغذ مورد نیاز کشور محسوب می‌شود، این التهاب بازار و نگرانی از تأمین کاغذ برای نشریات دیده می‌شود.

کاهش تیراژ

سردبیر روزنامه «حرف مازندران» با انتقاد از افزایش قیمت کاغذ و شرایط موجود در بازار کاغذ برای نشریات، به همشهری می‌گوید: «قیمت کاغذ از دهه سوم تیر ماه روند افزایشی محسوسی داشت و تا امروز 3 بار افزایش قیمت داشتیم. البته قیمت کاغذ پیش از آن هم رو به افزایش بود، اما چاپخانه سعی می‌کرد که همکاری بیشتری داشته باشد تا به نشریات فشار نیاید. افزایش چشمگیر قیمت کاغذ در نهایت سبب شد که چاپخانه هم نتواند از بالا بردن قیمت تمام شده کار چشم‌پوشی کند.»

«اسحاق پاکنیا» معتقد است که در صورت استمرار این روند احتمال این که چاپ برخی نشریات متوقف شود هم وجود دارد.

او می‌افزاید: «متأسفانه این روند بر روزنامه ما نیز فشارهایی را وارد کرده است و فعلا مقدار کمی کاهش تیراژ داشتیم. این اتفاق در بسیاری از نشریات دیگر استان هم افتاده است.»

تأمین کاغذ برای نشریات استانی به مراتب دشوارتر از تأمین کاغذ توسط نشریات سراسری و معتبر است. به همین دلیل در چنین شرایطی معمولا فشارها سریع‌تر و بیشتر بر نشریات منطقه‌ای و بومی وارد می‌شود و می‌تواند بر اشتغال افراد فعال در عرصه رسانه اثری منفی داشته باشد. موضوعی که از نگاه مدیرمسئول روزنامه «خبر شمال» می‌تواند قانع‌کننده‌ترین دلیل برای رفع مشکلات بخش رسانه باشد. «مهدی روحی» بر این باور است که اگر دغدغه اشتغال داریم، باید اشتغال موجود در عرصه رسانه را حفظ کنیم تا هم جایگاه رسانه‌ها حفظ شود و هم فرصت‌های شغلی موجود در این بخش از دست نرود.

چانه‌زنی برای کاغذ

این فعال رسانه‌ای با بیان این که بسیاری از همکاران ما در سراسر استان با چالش قیمت کاغذ مواجه شده‌اند، به همشهری می‌گوید: «بخش دولتی با نگاه اشتغالزایی هم که شده باید از این حوزه پشتیبانی کند. وقتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام می‌کند برای 2 ماه دیگر موجودی کاغذ داریم، بازار بیش از این که مدیریت شود ملتهب می‌شود. انتظار زیادی نیست که مدیران نشریات و اهالی رسانه از وزیر بخواهند برای تأمین ارز دولتی تأمین کاغذ در هیأت دولت چانه‌زنی کند.»

وی معتقد است که وقتی بیش از 1500 خانوار در سراسر مازندران از حلقه‌های مربوط به حوزه رسانه ارتزاق می‌نند، اهمیت بخش رسانه و نشریات نباید کمتر از شرکت‌های بزرگ اقتصادی و کارخانه‌هایی مانند کاله باشد. مدیرمسئول روزنامه‌های «خبر شمال» و «جمله» می‌گوید: «گاهی این شائبه برای ما پیش می‌آید که نکند هدف اصلی تعطیلی نشریات است. روزنامه‌ها و نشریات یک حلقه از زنجیره شغلی بخش رسانه‌ها هستند که اگر نباشند، تمام ان زنجیره شغلی دچار مشکل می‌شود. امیدواریم که نمایندگان دولت در استان از راهکارهای موجود برای حل این مشکل در مازندران بهره بگیرند تا شاهد کاهش بیش از این تیراژ نشریات نباشیم.»

افزایش قیمت کاغذ و هزینه‌های چاپ در مازندران علاوه بر این که سبب کاهش تیراژ بسیاری از نشریات در مازندران شده، کنار کشیدن برخی نشریات از چرخه منظم چاپ را هم به دنبال داشت. ماهنامه «ارمون»، ماهنامه تخصصی کودکان «تی‌تی‌مونا»، ماهنامه طنز «تلنگرنامه» و چندین نشریه دیگر مدت‌هاست که به خاطر همین مشکلات منتشر نمی‌شوند و بعید نیست که با این روند تا مدتی دیگر این مشکل گریبان نشریات دیگر را هم بگیرد. این موضوع در مازندران که 147 رسانه چاپی دارای مجوز در آن به ثبت رسیده و با 16 روزنامه سومین استان کشور در تعداد روزنامه‌های محلی است اهمیت زیادی دارد.

رایزنی با چوب و کاغذ

البته وجود شرکت صنایع چوب و کاغذ در مازندران نقطه امیدی برای فعالان این عرصه است. شرکتی با ظرفیت تولید 90 هزار تن کاغذ روزنامه و چاپ و تحریر در سال که نام آن با وارادات 3 هزار تن کاغذ، در بین واردکنندگان کاغذ هم دیده می‌شود.

مدیران چوب و کاغذ مازندران می‌گویند از چند روز پیش خط تولید کاغذ روزنامه آن دوباره آغاز به کار کرده است.

 معاون فرهنگی و مطبوعاتی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران می‌گوید: تلاش‌هایی در حال انجام است تا از امتیاز وجود این کارخانه در مازندران برای نشریات استان استفاده شود.

به گفته «عباس زارع» پیگیری‌های ویژه‌ای از سوی معاون سیاسی امنیتی اجتماعی استاندار مازندران برای تأمین بخشی از کاغذ مورد نیاز نشریات استان با قیمت مناسب در حال انجام است که امیدواریم به نتیجه برسد.

این مسئول می‌گوید: «با رایزنی‌های آقای حسین‌زادگان قرار است مقداری کاغذ با تناژ محدود در ماه برای نشریات مازندران اختصاص یابد. قیمتی که شرکت چوب و کاغذ اعلام کرده کیلویی 4 هزار و 400 تومان است که مدیران این نشریات نسبت به آن اعلام رضایت نکردند. قرار بر این است که همین روزها مشخص شود چقدر سهمیه با چه قیمتی، ویژه روزنامه‌های مازندران تخصیص می‌یابد. نشریات مازندران در ماه حدود 6 تا 7 تن کاغذ مصرف می‌کنند.»

زارع می‌افزاید: «با قرار گرفتن کاغذ در سبد حمایت دولت کمی بازار کاغذ آرام شده است. حدود 50 درصد افزایش قیمت داشتیم که این وضعیت متأسفانه تأثیر شدیدی بر نشریات استان داشت. امیدواریم که پیگیری‌ها به نتیجه برسد و بخشی از مشکلات نشریات استان برطرف شود.»