مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: دکتر حبیب برجیان در نشست مسائل پژوهشی در زبان تبری اظهار کرد: گیلکی خواهر زبان مازندرانی و نزدیکترین زبان از نظر دستوری به زبان مازندرانی است.

وی افزود: بر اساس نقشه‌ای که دونالد استیلو -زبان‌شناس- منتشر کرده، گستره زبان مازندرانی از رود چالوس تا گرگان است. البته در برخی مناطق علامت سوال‌هایی وجود دارد که حدود زبان مازندرانی تا کجاست.

نویسنده کتاب متون تبری، گفت: منطقه زبانی کاسپی، زبان‌های رایج در جنوب دریای مازندران است.

پژوهشگر ارشد دانشگاه کلمبیا تصریح کرد: تمام کسانی که در حوزه زبانی کاسپی زندگی می‌کنند، از وضعیت ممتاز زبانی، تقویم مشترک و جشن‌های مشترک برخوردارند.

برجیان ادامه داد: مطالعه زبان‌های کاسپی، زودتر از همه زبان‌های ایرانی در نیمه دوم قرن نوزدهم توسط روس‌ها شروع شد که نخستین دانشنامه ایرانی است.

وی خاطرنشان کرد: در قرن بیستم توجه به زبان مازندرانی کاهش یافت و تقریبا هیچ توجهی نشد چون بحث زبان‌های دیگر پیش آمد تا اینکه دونالد استیلو در این زمینه وارد شد.

این پژوهشگر اظهار کرد: برخی گویش‌های مازندرانی برای بقیه مفهوم نیست.

وی شهرهای ساری، بابل، آمل و نکا را شهرهای یکدست از نظر زبانی در مازندران و مازندران خاص نامید، چرا که بقیه شهرها دشت مازندران را شکل می‌دهد و این تفاوت‌ها در زبان، بیشتر در حروف اضافه است.

برجیان با تاکید بر اهمیت نکات دستور زبان، گفت: شهمیرزاد، قصران و ساوجبلاغ، طالقان و الموت و کلاردشت و تنکابن یا کاسپی مرکزی گونه‌های زبانی پیرامون مازندران است.

وی تصریح کرد:‌ زبان شهمیرزادی از نظر لغوی، لهجه و دستوری به زبان‌های سمنانی گرایش داشته و تاثیر لهجه‌ای سمنانی را پذیرفته است.

برجیان ادامه داد: در دسته‌بندی زبان‌های فارسی، زبان مازندرانی در ردیف زبان‌های شمال غرب است.

عضو هیئت ویراستاری دانشنامهٔ ایرانیکا خاطرنشان کرد: زبان منطقه طالقان و الموت، شبه تبری است.

وی با بیان اینکه تیرماه سیزده شو از ویژگی‌های مشترک گیلان و مازندران است، اظهار کرد: مردم طالقان و الموت هم از این جشن سخن می‌گفتند.

برجیان درباره الگوهای به دست آمده گفت: از نظر دستوری، کاسپی مرکزی ویژگی‌های منحصر به خود دارد، در خصوصیات واجشناسی، گذر تدریجی از مازندرانی به گیلکی و در واژگان، وضعیت دو قطبی یا همپوشی در کاسپی مرکزی است؛ ضمن اینکه الگوی شعاعی یا موجی هم موضوعی است که در کاسپی مرکزی باید بر روی آن پژوهش شود.

وی گفت: بین زبان‌های ایرانی فقط فارسی است که املا دارد و سابقه آن به ۱۲۰۰ سال می‌رسد.