نيما خواندن و نوشتن را نزد ملاي ده زادگاه خود، فرا گرفت و در تهران دوره مدرسه عالي سن لويي را به پايان رسانيد. در مدرسه مراقبت و تشويق يک معلم خوشرفتار، نظام وفا، او را به خط شعر گفتن انداخت. 

او در سال 1300 منظومه‌اي به‌نام «قصه رنگ پريده» انتشار داد. در همين سال نخستين سروده‌هايش را در روزنامه «قرن بيستم» به سردبيري ميرزاده عشقي و در پاييز سال 1301 شعر «اي شب» را در روزنامه هفتگي نوبهار منتشر كرد.

نيما از سال 1317 تا 1320 در شمار هيات تحريريه مجله موسيقي بود و شعرهاي خود را در آن منتشر مي‌كرد.

در ابتدا به سبک معمول و قديم شعر مي ساخت؛ اما پس از چندي راه تازه اي را در پيش گرفت و منظومه افسانه، سروده شده به سال 1300 خورشيدي، سبک تازه اي در ارائه محسوسات او است. نيما با وجود پيروي از وزن تساوي طولي، مصرع ها را ضروري نديد و قافيه را به حساب ديگري در کار گرفت و در شعر فارسي تحولي بنيادي ايجاد کرد.

نيما با وجود ارائه سبک و شيوه نو از مدافعان جدي ادب و هنر اصيل ايران بود و تا آخر عمر علاوه بر شعرهاي نو، شعرهاي سنتي نيز مي سرود.

او در 15 دي‌ماه سال 1338 ديده از جهان فرو بست.

پيكر نيما پس از درگذشتش در ابن بابويه به امانت گذاشته شد و در شهريور سال 1373 به يوش، منتقل و در محل حياط مركزي خانه‌ي پدري‌اش به خاك سپرده شد.

خانه‌ي ‌نيما يوشيج كه تاريخي‌ترين خانه‌ي روستاي يوش است و قدمت آن به دوره‌ي قاجار باز مي‌گردد، به سازمان ميرث فرهنگي واگذار شده و چند سالي است كه قرار است موزه شود؛ كه هنوز اين اتفاق نيفتاده و كار به پايان نرسيده است.