پنجشنبه 21 شهريور 1387-0:0

شبان و رمه

يادداشتي از:شیخ عبدالله شاهینی، مدرس حوزه علمیه و دانشگاه های گرگان


مردم و حکومت چه نسبتی با هم دارند ؟ بالندگی ملت، بسته به آن است که رابطه بین خود و حکومت را بر چه پایه ای بنا کند ؟ برخی در پاسخ به این نوع سوال ها، سریع جواب می دهند که خوب، معلوم است،... شبان و رمه !! ....مگر شبان چه می کند ....چوپان، رمه را از گرگهای درنده حفظ می کند و مراقب است که گرسنه و تشنه نمانند و در امنیت آنها می کوشد ...همین!! ...البته باید به چوپان توصیه کرد که چوپان خوبی باشد و پا از جاده ی انصاف و عدالت بیرون نگذارد

آنانی که نسبت بین حکومت و مردم را آنگونه که اشاره شد به مانند نسبت شبان و رمه میدانند، معتقدند چوپان؛ چوپان خوبی باشد و به مصالح رمه آشنا و دلسوز آن ها بود، هیچ اشکالی هم ندارد که خود رای و مستبد هم باشد!!

چرا که رمه ی یک چوپان مستبد  بودن، بهتر از آن است که گرفتار گرگ های درنده شویم

اینان، نسبت بین حکومت و مردم را نسبتی اخلاقی و نه سیاسی تفسیر می کنند اخلاقی به این معنا که می بایست نظامی اخلاقی بر رفتار حکومت و کردار مردم چیره باشد ،حکومت رعایت مصالح مردم را کُند و مردم نیز در قبالش وظیفه ی خود را در انقیاد و اطاعت از حکومتگران به خوبی انجام دهند و هیچگاه سر پیچی نکنند که اگر کردند، حکومت حق دارد رمه ی سرکش را تنبیه کند، آنگونه که خود می پسندد !!

ملاحظه می کنید در این تفسیر همه اش پای وظیفه و تکلیف در میان است و سخنی از حق و مسئولیت متقابل و حاکمیت قانون مطرح نیست، نظام اخلاقی مبتنی بر قرائتی خاص در توجیه خودکامگی، جای حقوق و مسئولیت فیمابین و قانون را می گیرد

و قدرت مردم در انتخاب و آزادی اراده آنان به هیچ روی مطرح نیست

رابطه حکومت و مردم در چارچوب نظام اخلاقی تعریف می شود آن هم با قرائتی از اخلاق که در نهایت استبداد و خودکامگی توجیه خواهد شد

باری تاکید زیاد از حدّ بر وظائف متقابل مردم و حکومت گاه باعث غفلت حکومتگران از مسئولیت هایشان می شود

اینکه مردم و حکومت در قبال هم وظائفی دارند، دُرست؛ اما این مهم، نه مبتنی بر نظام وظیفه مندی شبان – رمه و یا خدایگان – بنده بلکه می بایست بعد از توجه به مسئولیت های متقابل معنا و تفسیر شود

حکومت خوب، در برابر مردم مسئول و پاسخگوست، چرا که نه مانند شبان و یا خدایگان حتی اگر عادل و نیکو خصلت باشند، بلکه از آن رو ست که مشروعیت قدرت خود را از اراده ی مردم و خواست آنان گرفته است

نسبت مردم و حکومت به مانند نسبت شبان و رمه نیست تا بگوئیم، شبان عادل و نیکوخصلت، خود رای و مستبد هم که باشد ، منعی نیست ،، بهتر آن است که گرفتار گرگ های درنده نشویم !!!

بنده، بر این باورم مغلطه ای بزرگ اتفاق افتاده است نسبت شبان – رمه  فقط در بین همان شبان و رمه می تواند فرمول درستی باشد ...بله ...شبان خوب و عاقل برای رمه ی فاقد عقل بهتر از هر چیزی است اما مردم، نعوذبالله که به مانند رمه بی عقل و فاقد شعور نیستند !!!

متاسفانه باید به این واقعیت تلخ اعتراف کرد، کسانی که در گوشه های پنهان گفته ها و نوشته هایشان حاکمان را شبان و مردم را به مانند گوسفندان مستحق هدایت شدن می بینند ، در واقع  در پیش فرض ذهنی خویش  فهم مردم را با سطح فهم یک دسته رمه برابر دانسته اند !!!

و این بدترین توهینی است که به فهم و شعور یک ملت صورت می گیرد

استبداد، مادر همه ی بد اخلاقی هاست، حتی اگر در وجود یک انسان خوب به لحاظ اخلاق فردی، جلوه کند چرا که در آن فرض همه سعی می کنند با دروغ، ریا، تظاهر و نادیده انگاشتن حقوق دیگران خویش را به مرکز قدرت نزدیک سازند و این یعنی شروع همه بدی ها

نتیجه اینکه هیچ نظام اخلاقی ریشه دار و قابل اتکائی در آنجا که نسبت حاکمان و مردم به مانند نسبت شبان و رمه باشد، استقرار نمی یابد.(shahiniviews)