آنانی که سیاست را در حیطه قدرت معنا می کنند خوب می دانند که دهه چهارم انقلاب دارای معانی گسترده و عمیقی است و اگر نخواهیم خود را با محتوای مباحث مربوط به دهه چهارم انقلاب منطبق نماییم،مستحق برخورد با انواع و اقسام حوادث غیر منتظره خواهیم شد.

برای درک بیشتر این موضوع کافی است تفاوتهای موجود بین دهه های نخست،دوم و سوم را بررسی و مورد شناسایی بیشتر قرار دهیم آنگاه قادر خواهیم بود بر اساس قواعد تناسب و تصاعد، تفاوت های موجود میان دهه های پیشین را با دهه چهارم دریابیم و مناظر زشت و زیبای آن را مجسم نماییم.

البته برای بسیاری از مخاطبان این نوشتار روشن است که تفاوت ها در چیست، اما تردیدی ندارم این پرسش که چرا این تفاوت ها به وجود می آیند و چه مقدار از آنها طبیعی و چه بخشی بطور تصنعی ظهور می یابند؟ برای بسیاری از افراد جامعه به صورت معما و مسئله در آمده است.

در طول تاریخ،قدرت و سیاست، برای صاحبان حکومت ها، فرصت ها و تهدیدهای بسیاری را فراهم ساخته است و تنها حکومت هایی سعادتمند شدند که توانستند از فرصت ها بهره کافی ببرند و در مقابل، تهدیدها را یکی پس از دیگری کنار زده و راه پیشرفت و توسعه را برای مردم خود هموار سازند.

 اگر به تارخ و گذشته خودمان با دقت بنگریم به روشنی می بینیم که مردم، زمانی روزگار خوشی را تجربه می نموده اند که حکومت های آنان بیشتر از همه از منطق و عقل پیروی می کرده اند و در نقطه مقابل حکومت هایی که در رفتارهای شان اثری از گرایش به عقل و منطق دیده نمی شد، مردم آن سامان همیشه در رنج و عذاب زندگی را سپری می کرده اند.

 این روزها برخورد قدرت های کوچک و بزرگ درون کشور با یکدیگر، دارای بن مایه های فکری و تجربی قابل توجهی است که پرداختن به آنها نه تنها نمی تواند خالی از لطف باشد بلکه آینده ساز زمینه های فکری سالم نیز خواهد بود که چه بسا افرادی در جامعه هستند که از تحلیل صحیح حوادث یا عاجزند و یا غافل.

عاجز از آن جهت که علوم و فنون مربوط به تحلیل حوادث و وقایع را به درستی نیاموخته اند و دلیل غافل بودن شان نیز ناشی از داشتن تعصبات بی جا و بی مورد و بدون پشتوانه علمی و منطقی می باشد، بنابراین اگر کسی بخواهد جریانات روزهای اخیر کشور را به تحلیل درآورد علاوه بر بهره مندی از سواد کافی باید آزادی فکری و بدور از قفل های غیر منطقی نیز داشته باشد.

حال به یکی از بندهای این حوادث می پردازیم و بر اساس آنچه در مقدمه آورده ایم آن را مورد نقد، بررسی و تحلیل قرار می دهیم.

می گویند وقایع اخیر چیزی جز جنگ قدرت نیست و درون این منازعات کسانی صحنه گردان هستند که یا صاحب قدرتند و نمی خواهند آن را از دست بدهند و یا صاحب قدرت نیستند و می خواهند آن را به دست بیاورند و در این میان افرادی را که به مبانی فکری خاصی اعتقاد قوی دارند را در اردوگاه خود قرار می دهند و علیه همدیگر می شورانند.

در ابتدا ما می توانیم این موضوع را رد کنیم و از اساس چنین نظریه ای را زیر سوال ببریم و در نهایت چنین نتیجه گیری کنیم که مطالب مذکور برای خنثی سازی حرکت های مردمی (چه جریان موافق و چه جریان مخالف) طراحی شده و انتشار می یابد.

اما در سویی دیگر می توانیم برای تایید آن چندین مفهوم و مصداق مرتبط را کنار هم قرار دهیم و نتیجه گیری نهایی را که دال بر تایید نظریه باشد استخراج نماییم و در این صورت به پرسشی ابهام آلود و بیمناک می رسیم که اگر این جریانات (چه موافقان و چه مخالفان) تنها برای حفظ یا بدست آوردن قدرت به میدان آمده اند پس این همه دم از مردم ، منافع ملی و دینی زدن به خاطر چیست؟

در پاسخ به این سوال،نخست باید با قاطعیت بگوییم که قدرت به خودی خود بد نیست و برای رسیدن به هر هدفی باید سوار بر قدرت شد اما آنچه باعث می شود که ما به قدرت با نگاه مثبت و یا منفی بنگریم، اهداف و انگیزه های صاحبان قدرتها است و در غیر این صورت قدرت نه تنها بد نیست بلکه بسیار خوب و لازم است.

کاربرد قدرت در زندگی انسانها همواره از ابعاد مختلفی دیده شده است و کلی ترین نگاه شاید می تواند این باشد که استفاده از قدرت برای بهبود اوضاع فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عامه مردم دارای منظری زیبا و دلنشین است و در غیر این صورت بکار گیری قدرت بطور قطع و یقین فساد آور است.

 نگاه مردم کشور ما به کاربران قدرت اگر مثبت باشد هم قدرت و هم قدرتمندان را دوست خواهند داشت و در غیر این صورت هم قدرت و هم قدرتمندان را منفور می دانند و در این میان اطلاع رسانی به موقع و درست قدرتمندان و آگاهی دادن مردم از اوضاع و احوال دقیق مملکت می تواند باعث افزایش توان قدرتمندان گردد ولی اگر این اطلاع رسانی درست انجام نشود و مردم از راه های دیگر به اخبار و اطلاعات صحیح دست یابند و متوجه اختلافات فاحش میان آنها شوند، بی شک اعتماد خود نسبت به قدرتمندان را از دست خواهند داد و این نقطه ای خواهد بر آغاز مخالفت ها و ....

 پس نتیجه می گیریم که اگر قدرت از راه مردم به دست آمده باشد باید برای مصالح مردم نیز استفاده شود و در میانه راه اگر قدرت مندان با مردم خود به درستی رفتار نمایند و اطلاعات صحیح را منتشر کنند هیچ آسیبی نمی تواند بر بدنه این قدرت کارساز باشد، اما اگر در نقطه مخالف این قاعده جریان قدرت حیات یابد جای هیچ تردیدی نیست که انقراض قدرت حتمی است.

مناظر زشت و زیبای قدرت تنها به دست قدرت مندان ساخته نمی شود بلکه در این زمینه مردم نیز نقش اساسی را ایفا می نمایند به ویژه آنکه اگر در ساختار قدرت برای مردم نقشی قائل شده باشند مکانیزم صحیح بهره برداری از آن نقش بسیار حائز اهمیت است و اگر مردم نتوانند بهره کافی را از آنچه به آنها واگذار شده ببرند، باید منتظر برخوردهای زشت و زیبای قدرتمندان باشند که اگر خوش اقبال باشند چربش زیبایی ها بیشتر از زشتی ها خواهد بود و در غیر این صورت... .

حال باید نقش و سهم صاحبان قدرت و مردم را در این رخدادها جستجو کرد و این پرسش را مورد بررسی قرار داد که اتفاقاتی که در ماه ها و روزهای اخیر بروز یافته ناشی از کوتاهی مردم بوده یا صاحبان قدرت؟

 و آیا اساسا می توان چنین مرزبندی را میان مردم و صاحبان قدرت قرار داد؟

 یا به عبارت دیگر، آیا مردم بواقع خود صاحب قدرت نیستند و مسئولیت حفظ قدرت را برعهده ندارند؟

نیک می دانم که شما نیز موافق پاسخگویی به این پرسشها در مجالی دیگر هستید. پس تا بعد. 

ايميل نويسنده: drmohaqeq@gmail.com