مازندنومه:مجموعه مطالب زیر که آسیب شناسی مطبوعات محلی است،به کوشش اشکان جهان آرای-دبیر همشهری مازندران-به عنوان پرونده ويژه در همشهری مازندران روز شنبه 9 دی ماه 1391 منتشر و نسخه ای از آن توسط ایشان برای ما ارسال شد.

---------------

 نقش مهم و تاثیرگذار نشریات در همه جوامع در برهه های مختلف سیاسی و اجتماعی به تکرار دیده شد. نشریات محلی شاخه ای از نشریات هستند که با نگاهی محلی و بومی نسبت به مسایل پیرامونی و منطقه ای در بسیاری از کشورها پرفروش تر و تاثیرگذار تر عمل می کنند.

ضعف‌ها و مشکلات مطبوعات محلی حاصل غفلت و بی‌اطلاعی آن ها از بایسته‌های منطقه‌ای‌شان است. بسیاری از مطبوعات محلی ما تلاش می‌کنند در بهترین حالت کپی نزدیکی از مطبوعات سراسری باشند. این در حالی است که اگر وظیفه و مسئولیت خود را انجام دهند بهتر می‌توانند برای توسعه استان گام بردارند.

شناخت بایسته‌های منطقه‌ای برای فعالان رسانه ای استان مانند طرح مسائل، مشکلات و نیازها، فقر و محرومیت، عقب‌ماندگی، موانع توسعه محلی، معرفی استعدادها و ایده‌ها و اندیشه های محلی عواملی هستند که می توانند در قدرتمند شدن فضای مطبوعاتی استان تاثیرگذار باشند.

دیدگاه های تعدادی از مسئولان و فعالان رسانه ای مازندران درباره ضعف ها و ظرفیت های فضای مطبوعاتی استان را با هم می خوانیم:

*کشتی به گل نشسته نشریات مازندران

احمد فقیه عبدالهی:مدیر مسئول هفته نامه شمال سبز:

مطبوعات سبد حمایتی دارند و در همه جا حمایت می شوند. ولی ما حمایتی نمی بینیم. باید روشی دیده شود و این مشکل برای مطبوعات مازندران حل شود.

 چرخه اقتصادی نشریات نمی چرخد. نشریات مازندران مانند کشتی به گل نشسته هستند و این مطبوعات را می آزارد. باید نسبت به رفع اینگونه موانع و مشکلات چاره اندیشی شود.

تشکیل انجمن صنفی می تواند کمک بسیار بزرگی برای مطبوعات باشد. چرا که این انجمن می تواند بازوی توانمندی به عنوان مشاور در کنار مجریان مطبوعات باشد.

اگر در استان مازندران مانند برخی استان های کشور، معاونت مستقل مطبوعات داشته باشیم شاید این مجموعه هم بتواند کمک حال و اثر بخش برای مطبوعات باشد. رسانه در هر کشوری می تواند بازوی توانمندی برای آن جامعه در راه حل مشکلات و ارائه اخبار و اطلاعات درست و به موقع  باشد.

*وابستگی مطبوعات استان به ادارات

محمدحسین ملایی کندلوسی،خبرنگار:

مطبوعات در کنار خبر و اطلاع رسانی به بیان مشکلات و آسیب های جامعه خود می پردازند تا متولیان امر نسبت به رفع آن مشکلات اهتمام بیشتری داشته باشند، اما همین مطبوعات، خودشان در معرض آسیب هایی قرار دارند و یا حتی به آن گرفتار نیز شدند.

یکی از آسیب هایی که مطبوعات مازندران با آن مواجه هستند وابستگی اقتصادی به برخی ادارات در ازای پوشش اخبار آن نهادها است.

 رسانه ها و مطبوعاتی قوی و کارآمد هستند که استقلال اقتصادی داشته باشند و از جریانات سیاسی به دور باشند. دراین صورت است که می توانند به رسالت خطیر خود به صورت حرفه ای و به دور از نگرانی های اقتصادی بپردازند.

 اگر استان مازندران نیازمند داشتن رسانه و مطبوعات بسیار قوی و رو به جلویی است باید توان و قدرت اقتصادی مستقل داشته باشد و از وابستگی به برخی ادارات فاصله بگیرد.

 برخی مطبوعات هم چشم ها را بر مشکلات، دغدغه ها و موانع موجود بر سر راه توسعه استان بسته اند. چرا که وابستگی اقتصادی، اجازه انجام کار حرفه ای از آن ها گرفته است و این موجب تضعیف شدید رشد، توسعه و شکوفایی نشریات و مطبوعات مازندران و به نوعی در جا زدن است.

 مطبوعاتی موفق هستند که خبرنگارانی دلسوز و دارای دغدغه برای شهر و دیار خود داشته باشند و کمی و کاستی ها را با قلم خود به تصویر بکشند و راهکار لازم را نیز ارائه کند.

 حمایت از خبرنگاران و ارج نهادن به جایگاه آن ها در جامعه باید بسیار بیشتر از هر زمان دیگری مورد توجه متولیان استانی در این زمینه قرار بگیرد تا احترام و عزتمندی بیشتری را در پی داشته باشد.
 
*گستره توزیع کشوری، افق مطبوعات مازندران

حسن قمی اویلی،خبرنگار خبرگزاری مهر در نوشهر:
 

بیشتر مدیران و صاحبان رسانه های استان پیشینه رسانه ای و خبرنگاری ندارند که لازم است نسبت به این موضوع فکری اساسی کرد.

 باید قوانین و تسهیلاتی را برای مطبوعات قائل شویم تا مبادا جریانات سیاسی روزنامه ها را به عنوان حیات خلوت خودشان برای بازتاب پیام های سیاسی خود قرار دهند. این یک آسیب در مازندران است.

از طرفی تعدد نشریات محلی در مازندران باعث ضعف و آسیب است. این نشان از پویایی رسانه و مطبوعات در مازندران نیست و باید در این باره مدیریت لازم صورت گیرد تا مطبوعات مازندران به آن جایگاه مطلوب برسند.

 متاسفانه برخی لابی هایی که به سمت لابی های سیاست زدگی منجر شد باعث شد تا رسانه در گرو عده خاص قرار بگیرد و این هم موجب لطمه و آسیب به مطبوعات شد.

 باید به یک ائتلاف فکری مطبوعاتی در سطح مازندران برسیم و سپس مطبوعات مازندران را به سمت کشوری شدن هدایت کنیم.

ما در حوزه خبرنگاری در مازندران افراد بسیار قوی در زمینه های ویراستاری، سردبیری، بیزینس و بخش های دیگر داریم که همه این ها باید در قالب یک پروسه متمرکز شوند. بنابراین نیاز است همه دلسوزان مطبوعات در کنار هم با تعامل بیشتر این کار را انجام دهند.

*نشریه های بدون سردبیر

 بابک شمس ناتری،روزنامه نگار و فعال رسانه ای

  ابتدا باید زیرساخت های مطبوعات و حوزه فرهنگ و رسانه را تقویت و بستر سازی کرد تا مطبوعات ما یک مسیری را طی کند و بتواند فراتر از استان رفته و در شأن و نام و فرهنگ مازندران باشد.

به کار گیری و برگزاری کارگاه های آموزشی باید به صورت تخصصی انجام شود. نه اینکه یک خبرنگار را فقط به عنوان عضو رسانه ببینیم و فکر کنیم که خبرنگار فقط باید آموزش ببیند. این یک تصور اشتباه است.

امروز در بحث مطبوعات سردبیران باید متدهای آموزشی خاص خودشان را فرا بگیرند. حتی مدیر مسئول باید نسبت به حوزه مطبوعات شناخت حرفه ای داشته باشد و این شناخت ایجاد نمی شود مگر این که کارگاه های آموزشی تخصصی در حوزه های مختلف برای رسانه انجام شود.

یکی از دلایل عمده ضعف مطبوعات مازندران و اینکه رشد متناسب با فرهنگ رو به جلوی جامعه و مردم این دیار را ندارد این است که بعضی از نشریات ما توسط یک تیم دو یا سه نفره اداره می شوند. عمدتاً مطبوعات ما فاقد تحریریه و نیروی خلاق و حتی سردبیر و شورای سردبیری هستند و این یک آفت در حوزه رسانه است.

همه باید در حوزه فرهنگ و رسانه تلاش کنیم باعث نشاط و پویایی فرهنگ اطلاع رسانی شویم و به نوعی خلاقیت و ابتکار ایجاد شود.

تعدادی از نشریات استان فراتر از استان حرکت کردند، ولی درصد بسیار زیادی هنوز دنباله روی مطبوعات سنتی دهه 70 هستند که در مازندران منتشر می شد.

یکی از نکات عجیبی که در حوزه صنایع فرهنگی مانند صنعت مطبوعات با آن مواجه هستیم این است که مطبوعات پشتوانه محکم اقتصادی در درون استان ندارند و این یک چالش بزرگ برای صاحبان امتیاز و مدیران مسئول است که نشریات خود را منتشر می کنند. پشتوانه مالی می تواند این تاثیر را داشته باشد که مدیر مسئول یا سردبیر بدون دغدغه مالی به کار حرفه ای خود بپردازد.

  چون در مازندران مدیران رسانه ای و مدیران علاقه مند به حوزه رسانه کم هستند، متاسفانه در واکنش به نقدهای رسانه ای، آگهی های مطبوعات توسط برخی از دستگاه های اجرایی بلوکه می شود و به واسطه همین است که مطبوعات ما عمدتاً مطبوعات بی تاثیر در فضای اجتماعی هستند و خنثی بودن خاص خودشان را دارند و هیچگاه نتوانستند به شکل عمیقی بر توده اجتماعی تاثیر گذار باشند.

اینکه برخی استان ها توانستند فراتر از استان خود ظاهر شوند و نشریه یا روزنامه سراسری با روند انتشار منظم و دائمی داشته باشند ولی در مازندران اینگونه نشریه یا روزنامه وجود ندارد به خاطر این است که مجوزهای قارچ گونه داده شد و بسیاری از کسانی هم که مجوز مطبوعات گرفتند سابقه فرهنگی و مطبوعاتی نداشتند. بنابراین باید در صدور مجوزهای مطبوعات افرادی که دارای سوابق مطبوعاتی هستند دیده شوند. امروز باید مجوز مطبوعاتی به کسی داده شود که دارای یک تیم منسجم مطبوعاتی است.

یکی از آفت های بزرگ در مطبوعات، کپی و پیست است. اگر در مازندران با این فرهنگ نادرست مبارزه نکنیم و از کنار آن به راحتی عبور کنیم بزرگترین خطر و آفت برای مطبوعات را نادیده گرفته ایم.

باید در استان مازندران کارگروه خاصی با حضور افراد متخصص در حوزه رسانه، مسئولان ارشد استانی و شهرستانی، اعضای شورای اطلاع رسانی استان و دبیران شوراهای روابط عمومی شهرستان ها حضور داشته باشند و با یک عزم استانی کمک کنیم همین تعداد نشریاتی که در مازندران در حال انتشار هستند به سمت تعطیلی یا بعضاً اجاره دادن نروند.

*هم پیمایی مطبوعاتی عامل تقویت اقتصاد رسانه ها

ایرج نیازآذری،روزنامه نگار و مديرمسئول سایت سلام مازندران

رسانه های گروهی به ویژه مطبوعات ظرفیت مغفول مانده توسعه در مازندران هستند. هر برنامه توسعه بدون توجه به نقش مطبوعات  از کارآیی و کارآمدی لازم بی بهره است.

 اگرچه وضع فعلی مطبوعات در مازندران به دلایلی همچون نبود سواد رسانه ای، کمبود مهارت و دانش مطبوعاتی، استقبال نکردن جریان های سیاسی به داشتن ارگان اطلاع رسانی، غلبه فرهنگ شفاهی بر ادبیات مکتوب و ورود افراد غیرحرفه ای به مدیریت رسانه از سطح مناسبی برخوردار نیست، اما باید گفت این تقلیل جایگاه نخست متوجه مسئولان استان و در مرحله دوم به عهده نخبگان استان است.

بی تردید مطبوعات حرفه ای مهمترین زیرساخت توسعه استان خواهند بود. چراکه توسعه زمینه و مقدمه فرهنگی دارد و این مطبوعات هستند که می توانند افکارعمومی را هدایت و راهبری کنند. هم اکنون میزان تاثیر گذاری مطبوعات محلی در مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در حد انتشار اخبار تنزل یافته است.

 مطبوعات محلی به دلیل به مشکلات اقتصادی توان به کار گیری خبرنگاران حرفه ای را ندارند و بیشتر به تریبون دستگاه های دولتی و نهاد ها تقلیل داده شده اند.

در حال حاضر بقای مطبوعات محلی معطوف به همین روش است و هر گونه تغییر روش هزینه بالای اقتصادی و سیاسی به دنبال دارد.

نگارنده بارها تاکید داشته که وضع کنونی مطبوعات مازندران شاخص عملکرد فرهنگی مدیران استان به خصوص نهاد موضوعی در استان است و ضرورت دارد در سند توسعه استان، به تحول همه جانبه این رکن مهم دموکراسی توجه بایسته به عمل آید. پالایش رسانه ها از وجود نیروهای غیرکارآمد، توانمندسازی مطبوعات محلی و اقدامات انگیزشی و تکلیفی از راه های برون رفت از وضع موجود است.

یک روش مهم در شرایط اقتصاد مقاومتی برای کارآیی مطبوعات محلی انتشار نوبتی و مشارکتی آن ها است. وقتی زمینه های اقتصادی برای انجام حرفه ای فعالیت به صورت فردی وجود ندارد، مدیران نشریات با مشارکت یکدیگر به صورت متناوب  از نیروهای همدیگر استفاده می کنند. شیوهایی که در سایر بخش های اقتصادی تجربه شده است.

برای تقریب به ذهن روش «هم پیمایی» که در بخش حمل و نقل مسافر تجربه شده است را مثال می زنم.
 هم‌پيمايي يكي از روش‌هاي مديريت تقاضاي سفر است و به جاي تاكيد بر افزايش ظرفيت خيابان‌ها و اتوبان‌ها، بر استفاده از ظرفيت خالي خودروها و زيرساخت‌هاي موجود توجه دارد.

هم‌پيمايي بر دو عامل «سرمايه اجتماعي» و «منافع اقتصادي» وابسته است. سرمايه اجتماعي به معني اعتماد متقابل بين فردی است. هم‌پيمايي اگر به صورت هوشمند و هدفمند انجام شود، باعث تقويت پيوندهاي اجتماعي و زمينه‌سازي براي ايجاد روابط شغلي، فرهنگي و اجتماعي بين گروه‌هاي مختلف جامعه خواهد شد.

شیوه پیش گفته برتقویت اقتصاد رسانه های استان بسیار موثر است و ضمن تمرین یک کار مشارکتی بهره جویی از توان نیروهای پراکنده مطبوعات محلی را برای حضور تاثیر گذار در حیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی  استان فراهم می کند.

*نبود نگاه جامع به مشکلات استان

صادقعلی رنجبر،فعال رسانه ای و استاد دانشگاه:

مطبوعات در حال تمرین نقش آفرینی های ملی هستند و اگر در تعیین مسیر و انتخاب مقصد دقت لازم صورت نپذیرد احتمال تکرار خطاها و گسترش اشتباهات وجود خواهد داشت.

 مطبوعات مازندران در استفاده از نیروهای فرهیخته و نخبه و میدان دادن به حرفه ای ها و کسانی که سابقه حضور موثر در عرصه های فرهنگی دارند خوب عمل نکرد، تا جایی که امروز شاهد اشتغال عناصر متوسط در این عرصه هستیم که این می تواند در تحلیل مسایل مختلف مازندران را دچار چالش های اطلاع رسانی و آگاه بخشی کند.

لازم است که مازندران با الگو گیری از مطبوعات حرفه ای در راه اعتلای وضعیت موجود اقدام جدی به عمل آورد. ضعف اساسی مطبوعات مازندران نبود نگاه جامع به مشکلات به خاطر نگاه های دفع الوقتی و نیز نبود شناخت جایگاه مطبوعات در نزد کسانی است که این رسانه را مدیریت می کنند.

نبود هیات های تحریریه، فقدان مطالعه روز و نیز آنالیز نکردن مسایل کشوری در نگاه استانی زمینه های فاصله گیری مطبوعات استان را از انتظارات عمومی شهروندان مازندران فراهم کرده است.

در هر رابطه لازم است که مطبوعات مازندران به تناسب میزان اطلاعات و مشکلات استان به منظور تقویت نگاه و پردازش ان ها مبادرت ورزند.

البته نمی توان جای خالی نگاه اصولی و حرفه ای مدیران به مطبوعات در تحلیل وضعیت موجود را نادیده گرفت،زیرا مدیران به دلیل انتظارات مقطعی و نیز پایین بودن آستانه تحمل و ظرفیت شنیداری واقعیاتی که ان ها را احاطه کرده، همواره مطبوعات استان را تحت فشار روحی و روانی و حتی قضایی قرار داده اند.

مطبوعات کم تجربه مازندران عمدتاً در دلهره تهدیدات مدیرانی کار می کنند که متاسفانه قادر به درک قابلیت ها و ظرفیت های مطبوعات در تعدیل نگاه های عمومی و تصحیح کارکردهای سازمانی و مدیریتی نیستند و انتظارشان تکرار اقدامات یکنواخت و پرهیز مطلق از تنش هایی است که بسیاری از آن ها برای تعالی سطوح آگاهی مردم بسیار مفید هستند.

توصیه مهم به مطبوعات تولید مطالب خبری و پرورش مستقل خبرها و تحلیل های استانی در اصول حرفه ای مطبوعات ملی است. نباید مطبوعات را به عنوان مصرف کننده مطلق خبرهای خبرگزاری ها و وابسته به نگاه افراد فاقد دیدگاه های جامع بنگریم.

*رسیدن به بلوغ رسانه ای

عبدالوحید فیاضی،نماینده مردم نور و محمودآباد در مجلس شورای اسلامی:

مطبوعات در کشور ما از یک جایگاه نسبتاً قابل قبولی برخوردار است و تا رسیدن به حد مطلوب راه زیادی باید طی کند.

کیفیت مطبوعات دراستان ها متفاوت است.برخی از استان ها که کارکرد قدیمی تری دارند موفق تر عمل کردند.

استان مازندران در همه صحنه ها از جمله صحنه های سیاسی فراز و نشیب های خاص خودش را دارد. مطبوعات هم یک پای سیاست تلقی می شود که همراه با همه فراز و نشیب های اجتماعی و شیاشی نوسان هایی را پشت سر گذاشته است.

به طور کلی مطبوعات و رسانه های استان تا رسیدن به حد مطلوب فاصله خیلی زیادی دارند و در واقع هنوز به مرحله بلوغ نزدیک نشدند.

 وزارت ارشاد، مجامع صنفی فعال، مدیریت ارشد استان و همه نهادهای مرتبط باید با همکاری مطبوعات و اهالی این حوزه تلاش کنند تا به ایجاد یک تحرک جدید در عرصه اطلاع رسانی استان دامن بزنند.

با رواج خبرگزاری ها و سایت ها و ظهور روش نوین اطلاع رسانی در بخش مجازی، مطبوعات و نشریات کاغذی کمی در حال کمرنگ شدن هستند.

دقیقاً زمانی که فضای مطبوعاتی استان داشت جان می گرفت، فضای مجازی آن را تحت تاثیر قرار داد. در واقع باید هر کدام از این دو حوزه اطلاع رسانی جایگاه و حدود خود را داشته باشند و با رعایت حد و مرز مشخص در جایگاه خودشان مورد نقد و بررسی قرار بگیرند.

این یکی از عوامل تقویت فضای مطبوعاتی استان است. ضمن این که اگر نمایندگان مجلس، مدیران و مسئولان استان و بخش های غیر دولتی همگرایی مناسبی در نگرش به مطبوعات و نشریات و تقویت این حوزه داشته باشند، بی تردید می توانند نقش مهمی در شکوفایی فضای مطبوعاتی استان ایفا کنند.

ضعف مطبوعات چند دلیل دارد که یکی از آن ها به خود مطبوعات برمی گردد. بخش قابل توجهی از خود اهالی مطبوعات در استان آنچنان که باید حرفه ای نیستند.

اگر به شناسنامه مطبوعات مازندران نگاه کنیم می بینیم که برخی از مطبوعات جایگاه خوبی دارند، اما آنگونه که باید حرفه ای نبودند و خاستگاه شان خبرنگاری نبود. اطلاعات حرفه ای و دانش روزنامه نگاری پیش فرض هایی هستند که باید یک نشریه قدرتمند، کارآمد و سرآمد آن ها را داشته باشد.این وضعیت در مطبوعات استان مشاهده نمی شود.

 البته نمی توان از نبود همگرایی مناسب و فراز و نشیب های مخصوص خود استان هم غافل ماند. نقش مدیران نیز در این روند غیر قابل انکار است. رفتارهایی که مدیران به واسطه انتشار اخبار بروز می دهند مهم است.ف

عالیت هیات منصفه مطبوعات در مازندران نیز می تواند در ارتباط با تقویت و تضعیف مطبوعات موثر باشد.

*لزوم استمرار آموزش ها و شناخت معیارهای نشریه خوب

عباسعلی ابراهیمی،مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران

با توجه به وضعیت و جو موجود و نیاز جامعه به وحدت، معتقدم اگر نگاهی کلی به مطبوعات استان داشته باشیم و از جزیی نگری درباره یک یا چند نشریه پرهیز کنیم، گام خوبی در راه ارتقای کیفیت مطبوعات استان برداشته ایم. برای افزایش کیفیت مطبوعات باید به معیارها و پارامترهایی اشاره کنیم که اصول محوری فعالیت مطبوعاتی را تشکیل می دهند.

انتظار از مطبوعات هم حرکت در چارچوب معیارها و فعالیت در مسیری است که قالب حرفه ای آن مشخص است و خروج از آن پایین آمدن کیفیت نشریه را به دنبال دارد. بنابراین اگر قرار است خدمتی به مطبوعات کنیم بهتر است معیارهایی که می تواند یک نشریه را برجسته کند مورد بحث قرار دهیم.

در واقع باید با بررسی و شناخت راه های پیشرفت مطبوعات برای رشد این فضا در استان حرکت کنیم و با تحلیل همه شرایط موجود راه پیشرفت و ماندگاری روزنامه های محلی در استان های دیگر را سرمشقی برای ادامه فعالیت مطبوعات خود قرار دهیم. باید ببینیم روزنامه ای مثل «خراسان» چگونه 50 سال در عرصه مطبوعات استان یکه تازی می کند.

ارایه پارامترهای لازم هم می تواند برای مدیران درس باشد و هم امکان تاثیرپذیری نشریات را فراهم می کند. این که بگوییم مشکلات مطبوعات مازندران چیست و چرا به جایی که باید می رسید نرسید اشتباه است.

روزنامه نگاری یک شم است. به نوعی می توان گفت یک خمیرمایه، ذات و اصالت درونی است که باید با پرورش استعدادها بروز داده شود.

متاسفانه بسیاری از افراد حاضر در این حوزه کارشناس نیستند و به اتفاق یا به ناچار وارد این عرصه شدند. در حالی که روزنامه نگار اهل اندیشه، ابداع و خلاقیت است.

زمان شناسی و موقعیت شناسی یکی از معیارهای اصلی یک نشریه و عوامل آن است.نبود این نگاه سبب می شود که اشتباه یک غیرکارشناس مجموعه بزرگی از خود نشریه، مجموعه مطبوعات منطقه و مدیریت فرهنگی استان زیر سوال برود.تیمی که بریا تهیه یک نشریه تشکیل می شود باید حرفه ای و متخصص باشد و همه اعضای آن تعهد رسالتی به مفهوم تعهد اعتقادی و درونی و تعهد ملی و ناسیونالیستی داشته باشند.

نوع نگاه و نگرش نشریه نیز بسیار مهم است. یک نشریه باید همه نگاه ها و دیدگاه ها را بشناسد و بتواند متناسب با موقعیت جغرافیایی، اجتماعی و زمانی به تحلیل و برسی موضوعات بپردازد.

در عین حال مانند خطیبی که بالای منبر هم برای پزشک و هم برای بیسواد سخنرانی می کند، برای همه اقشار جامعه حرف برای گفتن داشته باشد.نشریه مردمی اگر بخواهد به یک قشر بپردازد نمی تواند خوب عمل کند.

  کیفیت بخشی ابعاد دیگری هم دارد که باید در نظر گرفته شود. در واقع روزنامه یا نشریه با توجه به این که همه ابعاد جامعه را باید تحت پوشش قرار دهد معجونی از همه موارد موجود در جامعه است.ضمن این که تحلیل ها باید به روز، مختصر و سلسله وار باشند و یک هدف را دنبال کنند.

نفس اقدام روزنامه همشهری مازندران در اختصاص یک پرونده ویژه به آسیب شناسی و ظرفیت های مطبوعات مازندران پسندیده است و لازم است چنین اقداماتی بیشتر در نشریات استان انجام شود تا فضای مطبوعاتی استان به سطح مورد نظر و مطلوب برسد. 

معیارها و پارامترهای نشریه خوب را نمی توان در چند سطر بیان کرد. این امر باید به صورت پایلوت در استان تعریف شود و معیارمند پیش بود. لازم است ستونی با همین منظور در این روزنامه راه اندازی شود تا در فرصت های بعدی به تفصیل معیارهای لازم برای تهیه یک نشریه قدرتمند و جذاب برای همه مردم، توضیح داده شود.

*نشریه باید نیازهای مخاطب را بشناسد

رضا حسن زاده اشرفی،مدیر مسئول روزنامه دیار سبز

رسانه ها نقش بسزایی در شکل گیری یا تغییر باورها و فرهنگ ها دارند. هرچه مردم بیشتر به رسانه نزدیک شوند، تاثیر رسانه بیشتر می شود. با این تعریف رسانه های محلی به دلیل موقعیت و کارکردهای ویژه ای که در حوزه محلی و بومی دارند.

 در مقابل مخاطبان نشریات بومی هم ویژگی هایی دارند. سن، جنسیت، سواد و گروه های اجتماعی که به دلیل سلایق و علایق، نیازهایشان در هر منطقه متفاوت است مخاطبان نشریات محلی هستند که انتظارات متمایز از مخاطبان رسانه های سراسری دارند.

نشریات محلی باید اطلاعات و اخبارمحلی راخوب پوشش دهند و به نوعی همه نیازهای مردم اعم از فرهنگی، خبری، تحلیلی، پژوهشی و حتی نیازمندی های روزمره در قالب ضمیمه نشریه را در بر داشته باشند. این موارد می تواند به نزدیک شدن رسانه با مردم کمک کند. مردم ایران برخلاف مردم کشورهای اروپایی روی میز صبحانه نشریه ندارند. دلیل این امر فاصله مطبوعات با مردم است که در مطبوعات محلی استان این امر به دلایل مختلف مشاهده می شود.

یک دلیل نشناختن مخاطب است.مدیران و مسئولان رسانه ها سلیقه وعلاقه مندی های مخاطب بومی را نمی شناسند. این عدم شناخت سبب می شود که شهروند خودش را در نشریه نبیند و احساس نزدیکی نداشته باشد.

  از طرفی نشریات به دلیل ضعف مالی قدرت رقابت ندارند تا بتوانند در توسعه نشریه و نزدیک شدن به مردم بیشتر تلاش کنند.توجه نداشتن هیات نظارت بر طرح توجیهی مطبوعات نیز یکی از دلایلی است که سبب افزایش تعداد نشریه بدون در نظر گرفتن توان و کیفیت مجموعه تهیه کننده نشریه می شود.

کاهش دوره ای حمایت های دولت به دلیل افزایش تعداد نشریات نیز یکی دیگر از پیامدهای افزایش نشریات است. از طرفی افزایش هزینه های ناشی از تورم هزینه نشریات را بیش از پیش کرده است و سبب شده است تا مطبوعات چشم شان را بیشتر به جیب دستگاه های دولتی بدوزند.

 این موضوع باعث می شود روحیه انتقادی نشریات از بین برود و جذابیت لازم وجود نداشته باشد. از سویی دیگر مدیرانی وجود دارند که تحمل انتقاد را ندارند و تنها حربه شان در مقابله با انتقادها قطع همکاری خبری و دادن آگهی ها است.

در واقع نداشتن منابع مالی مطمئن مهم ترین و ریشه ای ترین ضعف نشریات محلی است. این ضعف ها گاهی سبب بروز مسایل حاشیه ای مانند درگیری های بین مطبوعات نیز می شود.

این ضعف ها تاثیر زیادی در کیفیت یک نشریه دارند. در صورت برطرف شدن این مشکلات نشریات می توانند با آرامش خاطر بیشتر به تهیه و تولید مطالب و جذاب کردن نشریه اقدام کنند.

یک نشریه محلی باید بر اساس اصول حرفه ای روزنامه نگاری تهیه شود و با در نظر گرفتن موضوعات ویژه و قرار دادن صفحات اختصاصی در روزهای مشخص سعی در جذب کردن مخاطب داشته باشد. در واقع باید به موضوعاتی پرداخته شود که بیشتر با زندگی مردم منطقه و نیازهای ان ها ارتباط داشته باشد. همه این موارد مستلزم فراهم شدن بستر مناسب برای فعالیت نشریات است.

*ضعف های درونی و بیرونی مطبوعات مازندران

شکراله رضا زاده،مدیر مسئول روزنامه حرف مازندران

پرداختن به موضوعی با این گستره در صورتی که خوب مورد بحث قرار بگیرد و با این نگاه که یک اتفاق اصلاحی بیفتد می تواند خوب و تاثیرگذار باشد. ضعف عمده مطبوعات در مازندران به دو دسته تقسیم ضعف های درونی و ضعف های بیرونی تقسیم می شود.

ضعف درونی در خود خانواده مطبوعات وجود دارد. متاسفانه مبحث آموزش در فعالان رسانه ای جدی گرفته نشد و کسانی که متخصص این امور هستند در این فضا فعالیت ندارند. این یک ضعف آشکار است.

یا این که حتی مدیران رسانه ای زحمت برگزاری کلاس های آموزشی برای افرادی که از سر هر اتفاقی وارد این حوزه شدند را به خود ندادند تا با برگزاری دوره های کوتاه مدت سطح کیفی کارها بالا برود.

تصاویر و مطالبی که گاهی در نشریات محلی مشاهده می شود موید همین ضعف آموزشی است و بیانگر این است که نتوانستیم از تازه کارها یک فعال رسانه ای قوی بسازیم.

موضوع بعدی که باز هم یک ضعف درونی است، اولویت داشتن مباحث اقتصادی در برخی از رسانه ها است. این اشتباه محض و سم مهلکی که خیلی از جراید را در خودش می بلعد.

چندین بار پیرامون این موضوع هشدارهایی داده شد. این نگرش پیامدهای منفی و زیان هایی دارد که قابل پیشگیری نیستند. اگرچه رسانه باید اقتصاد شکوفایی داشته باشد، اما این بدان معنا نیست که اولویت اولش اقتصاد باشد. در حقیقت ما نشریه داریم که در عرصه فرهنگ و اجتماع تاثیرگذار باشیم.

در ضعف های بیرونی هم دو نکته اساسی وجود دارد که به نوعی ریشه همه این مشکلات هم می تواند باشد. نخست کم ظرفیتی برخی از مدیران ما است که باید جلوی آن گرفته شود.

گاهی می بینیم رسانه ای از سر دلسوزی و با نگاهی کارشناسانه و درست به نقد یک مدیر یا طرح می پردازد. اما به دلیل کم ظرفیتی در مدیر با وی برخورد می شود. این کم ظرفیتی مربوط به جریان یا حزب خاصی نیست و در مدیران تمام دولت ها از گذشته تا امروز مشاهده می شود. این جای تاسف است که مدیران انتقاد پذیر نیستند.

مقام معظم رهبری هم بر انجام نقد منصفانه تاکید دارند. مدیران باید نقد منصفانه را بپذیرند تا منتقدان منصف این کار را انجام دهند. با این شرایط به دلیل این که اولویت نخست نشریات اقتصاد است و اقتصاد نشریات معمولاً از آگهی های دستگاه ها و نهادها و ادارات تامین می شود، می توان گفت مدیران نشریات را مدیریت می کنند.

نکته دوم در ضعف های بیرونی نبود نظارت درست دستگاه های مسئول است که خطری جدی برای فضای مطبوعاتی به شمار می آید. متاسفانه نظارت دقیقی وجود ندارد.

قانون، شرع، انقلاب و دغدغه های امام و مقام معظم رهبری تکلیف ما را مشخص کرده است. وقتی نشریه ای در همین چارچوب قلم می زند باید سعه صدر داشت و پذیرفت. اما اگر خارج از این حیطه فعالیت داشت باید با نظارت درست و به هنگام با آن برخورد کرد. این عوامل سبب شده اند که امروز در نشریات مازندران شاهد یک لجام گسیختگی باشیم.

مدیریت افکار عمومی یک موضوع بسیار مهم در جنگ نرم است که دشمن به شدت از این موضوع استفاده می کند. بخشی از اتفاقاتی که درو سوریه می افتد اثرات روانی همین موضوع است.

افکار عمومی باید مدیریت شوند. وقتی مدعی هستیم نظام ما بر مبنای احکام الهی پایه ریزی شد باید مدیریتی با همین مفهوم در مطبوعات که هم نماینده افکار عمومی هستند و هم می توانند مدیریت افکار عمومی را در اختیار داشته باشند وجود داشته باشد.

هرگاه رسانه از دغدغه های مردم فاصله گرفت مردم هم فاصله می گیرد. سال گذشته در روزنامه طرح هایی را انجام دادیم و وارد لایه های زیرین مردم شدیم که نتیجه خوبی حاصل شد. این طرح به صورت پایلوت در یک شهر اجرا شد و اگرچه به دلیل برخی مسایل اقتصادی این طرح ناتمام ماند، اما مخاطبان هر روز پیگیر روزنامه بودند.

نشریات محلی زمانی می توانند اثرگذار باشند که با زندگی روزمره مردم مرتبط باشند. لازم نیست همه صفحات محلی باشد. اما با امورات روزمره مردم استان نباید بیگانه باشد و صرفاً نقش تریبون دستگاه های مختلف را بازی کند. اگر در بطن زندگی مردم وارد شویم و دغدغه های مردم را در تولیدات نشریه انعکاس دهیم قطعاً مردم هم استقبال می کنند.مازندران پیشینه فرهنگی درخشانی دارد که باید از این ظرفیت موجود استفاده کرد.

*شجاعت ژورنالیستی وجود ندارد

علی صادقی،مدیرمسئول و سردبیر سایت مازندنومه

عوامل زیادی دست به دست هم دادند تا فضای مطبوعاتی مازندران به حد مطلوب نرسد. روزنامه نگاری تجربی یکی از این عوامل است.

نبود آموزش کافی و دست دادن این احساس که هر کس می تواند با یک قلم و کاغذ خبرنگار شود. البته این شیوه گاهی هم پاسخ داده است و فرد با شرکت در چند جلسه و با تمرین پس از چند سال توانست به حد معمول برسد، اما اغلب نتیجه درستی عاید نمی شود.

 لازم است از روزنامه نگاری تجربی به سمت روزنامه نگاری محلی حرکت کنیم که مطبوعات محلی در این زمینه فقیر هستند.

اقتصاد رسانه و درآمدزا نبودن کار خبری نیز سبب می شود نشریه به آگهی نامه تبدیل شود و به شکل خانوادگی و با تعداد نیروی کمتری اداره شود. می توان گفت نشریات نظام مالی مشخص و مدونی ندارند.

توصیه نویسی یا توصیه به نوشتن تحت تاثیر مسئولان و القائات مدیران و وجود روابط ناسالم با روابط عمومی دستگاه ها که مانع از انتقاد و صریح نویسی می شود هم یکی از آسیب های مطبوعات محلی است. نبود شجاعت ژورنالیستی یکی از دلایل کم بودن نقد در مطبوعات محلی است.

باید به دستمزد پایین کارکنان نشریه هم اشاره کنم که سبب می شود خبرنگاران حرفه ای با نشریات محلی کار نکنند.

 کیفیت چاپ نامناسب، صفحه آرایی و گرافیک غیر حرفه ای، رویداد مدار بودن به این معنی که معمولاً منتظر رخ دادن یک رویداد یا سخنرانی برای تولید خبر هستند، غیر تولیدی بودن مطالب، تقلید غیر خلاقانه از روزنامه های سراسری و محتوای سراسری داشتن و محلی نبودن هم از دلایل دیگر پایین بودن سطح کیفی نشریات استان است.

تقریباً هیچ وقت فضای مطبوعاتی استان به حدی نرسید که مجموعه عوامل مورد نیاز برای یک فضای مطبوعاتی قابل قبول با هم وجود داشته باشد تا بتوان ظرفیت و تقاضای مردم مازندران را در مقابل نشریه خوب ارزیابی کرد.

مردم هم ترجیح می دهند روزنامه سراسری را مطالعه کنند، چون با همان پول می توانند هم اخبار سراسر دنیا و کل کشور و هم اخبار مهم منطقه ای را در صفحات استان ها و شهرستان ها بخوانند.

نشریه محلی در صورتی می تواند با استقبال روبه رو شود که پر از محتوای محلی مانند آداب و رسوم مردم، گزارش های تصویری و نقدها و تحلیل های مناسب منطقه ای باشد که در نشریات سراسری کمتر دیده می شود.

از طرفی نقش مدیران در شکل گری مسیر مطبوعات را نمی توان نادیده گرفت. روزنامه ها و نشریات نماینده افکار عمومی و جدا از حاکمیت هستند. بنابراین هیچ حاکمیتی دوست ندارد از روزنامه های منتقد حمایت کند.

در کشورهایی هم که از روزنامه ها حمایت می شود به دلیل مفاد قانونی این حوزه است. هرگز از دولت و مسئولان نمی توان انتظار حمایت کامل از رسانه ها به ویژه در حوزه مالی داشت. بهترین کمک مدیران و مسئولان به رسانه ها افزایش سعه صدر و بالا بردن آستانه تحمل در مقابل انتقادها است.