تعداد بازدید: 5759

توصیه به دیگران 1

سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-0:32

لزوم برنامه ریزی شهری در شهرهای مازندران

یکی از بزرگ ترین موارد غفلت برنامه ریزان شهری در استان مازندران آن است که برنامه ریزی شهری را تنها در حوزه اختیار شهرداری ها می دانند.


مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، احسان شریعت، کارشناس ارشد جامعه شناسی و مدرس دانشگاه: امروزه شهرها به صورت مجموعه اي واحدند که مانند انسان داراي خصايص و ويژگي هاي زندگي است.

 شهرها پيوسته در حال تغيير و تحول بوده و با خود کمبودها، مسائل و مشکلات، محدوديت ها و نيازهايي را به همراه دارند. رفع کمبودها و نيازها و حل مسائل و مشکلات، با برنامه ريزي دقيق و اصولي آغاز مي شود. بنابراين با پرداختن به کمبودها، نيازها و محدوديت ها و با توجه به مسائل و مشکلات شهری، برنامه ريزي شهری شهر را در مسير حرکت مشخص قرار خواهد داد. از اين رو در فرآيند توسعه شهر ، لزوم جايگاه برنامه ريزي بيش از پيش احساس مي شود.

هدف اصلي برنامه ريزي شهري عبارت است از محيطي راحت تر، بهتر، آسانتر و موثرتر براي شهر نشينان.  برنامه ريزي شهري مجموعه گسترده اي از فعاليت هاي نظام مند است که به منظور نيل به اهدافي براي آينده شهر در نظر گرفته مي شود.

نکته مهمي که در  برنامه ريزي شهرها اهميت دارد مساله آينده نگري است؛ زيرا زندگي شهرها بدون ساز و کارهاي انتظام و قابل اجرا دچار هرج و مرج و آشفتگي خواهد شد. بنابراين برنامه ريزي شهري تلاشي به منظور انجام اعمالي است که نتايج آنها نظارت بر شهر را براي حفظ منافع شهروندان و بهبود محيط آنها در پي دارد.  

وجود معضلات شهري امروزه احساس نياز به برنامه ريزي را بيشتر مي کند و در چارچوب اين تفکر، ايجاد تعادل، تناسب و هماهنگي در بخش هاي مختلف شهر امکان پذير است.

 بنابراين برنامه ريزي شهري، شهر و حيات شهر را به عنوان يک ساز و کار پويا،  هدف دار و زنده ياري مي رساند. در اين شرايط است که مديريت شهري با وجود برنامه آينده نگرانه شهري در مسير مناسب حرکت کرده و مي تواند پاسخگوي دگرگوني هاي آتي شهر و خواسته ها و نيازهاي شهروندان باشد. در صورتي که چنين اعتقادي به صورت راسخ وجود داشته باشد، مي توان با صحت و دقت وضع موجود را شناخت، نيازها را در نظر گرفت، اولويت ها را دیده و چشم اندازها را  ترسيم کرد.

از این منظر شهرهای استان مازندران دارای مشکلات فراوانی هستند، چه آنکه در مورد برنامه ریزی های کلان شهری در مازندران نیازهای بومی کمتر لحاظ می شود. نیازهایی که به فراخور شرایط استان و نیز اقتضائات هر شهر و دیار می تواند متفاوت باشد.

 سیستم حمل و نقل درون شهری، کاربری اراضی در شهرها، حوزه بهداشت، سلامت و درمان، اقتصاد شهرها، تولید شغل، معماری شهری، مبلمان شهری و فضای سبز، توسعه فیزیکی شهرها، محله بندی، ترافیک و آلودگی های شهری، برنامه ریزی های زیست محیطی، از جمله زمینه هایی است که می توان در برنامه ریزی های کلان شهرهای مازندران مورد توجه قرار داد.

متأسفانه یکی از بزرگ ترین موارد غفلت برنامه ریزان شهری در استان مازندران آن است که برنامه ریزی شهری را تنها در حوزه اختیار شهرداری ها دانسته و آن را به موارد عمرانی همچون کاربری زمین ها و یا مبلمان شهری و توسعه فیزیکی محدود می کنند.

برنامه ریزی شهری بسیار فراتر از چنین حوزه هایی است. یکی از اصلی ترین حوزه های برنامه ریزی شهری، آینده نگری در ایجاد عدالت فضایی و اجتماعی است. عدالت فضایی و اجتماعی یعنی اختصاص عادلانه فضاها و امکانات به فراخور شرایط جمعیتی، فضایی و زیستی. این عدالت فضایی و اجتماعی را می توان در دو سطح بررسی کرد:

الف- سطح بین شهری : برای مثال ؛

1- در شهری از شهرهای مازندران که مطابق نیازسنجی ها جوانان پرشور فراوانی برای رفتن به سینما دارد هیچ گونه سینمایی وجود ندارد.
2- در شهری از شهرهای مازندران که استعدادهای فراوان ورزشی در زمینه ورزش فوتبال وجود دارد  هیچ گونه سیاست مدیریتی مناسبی برای یک باشگاه ورزشی بزرگ وجود ندارد.
 3- در شهری از شهرهای مازندران که نیاز مبرم به وجود سردخانه های مجهز برای نگهداری میوه می باشد چنین امکاناتی وجود ندارد. 4- در شهری از شهرهای مازندران با جاذبه های بالای گردشگری هیچ گونه بستر مناسبی برای جذب گردشگر وجود ندارد.
5- کارخانجات صنعتی در شهرهای مازندران به طور عادلانه توزیع نشده و در یکی دو شهرستان تجمیع شده اند.
6- تأسیسات بیمارستانی در شهرهای مازندران به طور عادلانه توزیع و جانمایی نشده اند.
 7- در شهرهایی که در آن ها معضلات شدید فاضلاب شهری وجود دارد طرح ها به کندی انجام می گیرند.

ب- سطح درون شهری : برای مثال ؛

1- توسعه در قسمت هایی از یک شهر بیشتر تمرکز یافته و قسمت های دیگر شهر از آن محروم می مانند. برای مثال پارک ها و فرهنگسراها در قسمتی از شهر به مقدار فراوان وجود دارند و این در حالی است که در قسمت های دیگر شهر حتی یک مورد پارک و ...  نیز دیده نمی شود.
 2- نیازسنجی در مورد بهداشت و درمان. برای مثال در شهر و منطقه ای که نوعی بیماری غالب وجود دارد نیاز مبرم به تمهیدات لازم برای درمان و پیشگیری از آن بیماری احساس می شود.

به این ترتیب می توان مشاهده نمود که طرح ها و برنامه ریزی های شهری در شهرهای مازندران سیستم به هم پیوسته ی منسجمی که تمامی نهادها و دستگاه های اجرایی در طرح و اجرای آن نقش داشته باشند را شامل نمی شود.

 برنامه ریزی های شهری باید متناسب با تمامی بخش ها و زمینه ها طرح و اجرا گردد؛ نه آنکه هر بخشی خود به اجرای طرح های خود بپردازد. طرح ها می بایست در یک طرح کلی جامع که همه ی نیازها، محدودیت ها و مشکلات را یکجا مدنظر قرار می دهد ادغام شوند. از این رو از مفاهیمی همچون طرح توسعه و عمران، طرح تفصیلی، و طرح هادی استفاده می شود.

برای مثال طرح توسعه و عمران شهرها به منظور تدوین برنامه و تعیین جهات توسعه شهر و تأمین نیازمندی های آن بر مبنای پیش بینی ها و اهداف توسعه شهری تهیه می شود.

 این طرح عبارت از طرح بلند مدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه های مسکونی، صنعتی، خدماتی، اداری و... ، تأسیسات و تجهیزات شهری و نیازمندی های عمومی شهری، خطوط کلی ارتباطی و سطح لازم برای ایجاد تأسیسات، تجهیزات و تعیین محدوده های نوسازی، بهسازی و... تعیین می شود.

این طرح بیشتر در مورد شهرهای بزرگ و شهرهایی که بیش از 25000 نفر جمعیت دارند تهیه می گردد. در واقع به شکل برنامه راهنما عمل می کند یا به شکل سیستمی است که خط مشی اصولی و کلی سیاست های شهری را تعیین می کند.

مطابق آنچه در سطور بالاتر عنوان شد طرح های توسعه و عمران، طرح های تفصیلی و طرح هادی بیشتر رویکرد عمرانی داشته و به شهرداری ها مربوط می باشند. از این رو مهم است که این طرح ها در یک طرح جامع و فراگیر شهری ادغام شده و به تمامی جوانب یک شهر توجه کافی داشته باشند.

  نتیجه آنکه بسیار ضروری می نماید که به وسیله طرح های بزرگ شهری در شهرهای استان مازندران بتوان الگوی صحیحی از برنامه ریزی شهری را اجرا کرده و آینده شهرهای استان را از جهات گوناگون بهبود بخشید.


  • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-12:51

    کجا برنامه بود که اینجا باشه استان مازندران در حال نابودی

    • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-9:38

      كو گوش شنوا!

      • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-8:51

        با سلام خدمت خوانندگان محترم و مدیریت محترم سایت؛
        قلم آقای شریعت شیوا و روان است اما چنین نوشتاری دردی از استان دوا نمی کند. کدام مسئول و یا حتی مردم عادی با سخنان نویسنده مخالف هستند و یا اصلا از آنها بی اطلاع می باشند. پس سخنان نگارنده حرف های جدیدی نیست که کسی از آن اطلاع نداشته باشد. بنده قبلا و به بهانه دیگر و از طریق کامنت از مدیریت محترم سایت مازندنومه تقاضا کردم تا با جذب یکی دو خبرنگار کارشناس و با حوصله، طرح های نیمه تمام موجود در استان و یا معظلات مهم در شهرهای استان را که نیاز به حل و فصل فوری دارد را ضمن شناسایی از طریق سایت انعکاس دهد - البته بدون جانبداری های سیاسی و یا تخریب شخصیت های مسئول در آن بخش - تا با حساس شدن موضوع، مسئولین امر در جهت رفع این مشکلات گام بردارند. البته باید دقت شود که لیست کردن هر روزه مشکلات و معظلات و یا طرح های نیمه تمام نه تنها چاره ساز نیست بلکه سبب نوعی کشمکش سیاسی می شود و این اتفاق به هیچ وجه با هدف اصلی یعنی رفع مشکلات سازگار نیست. بعنوان مثال مگر نمی گوییم یکی از شهرستان های ما در زمینه فوتبال استعداد خوبی دارد و یا در یکی دیگر از شهرستان ها ساخت و راه اندازی سینما طرفدار زیادی دارد و از نظر اقتصادی بصرفه می باشد؛ لیکن صحبت در همین اندازه و طرح نکردن مصداق ها با آمار و ارقام مناسب چندان دردی از مردم دوا نمی کند و صرفا تبدیل به مقالات و یادداشت هایی می شود که صفحات روزنامه ها و سایت ها را پر می کند بی آنکه تاثیری برای مردم داشته باشد. مسئولین ما هم به اینگونه نوشتار عادت کردند و چندان با اینگئنه نظرات و یادداشت های کارشناسی تحت تاثیر قرار نمی گیرند. بنظر حقیر و به عنوان <مثال> بگوییم آمل به یک سینما نیاز دارد و مردم شهرستان آمل - طبق یک نظر سنجی - به سینما بسیار علاقه مند هستند و ساخت سینما برای سرمایه گذار نیز صرفه اقتصادی دارد سپس با تهیه گزارشاتی مناسب افکار عمومی را به سمتی سوق دهیم که داشتند سینما مطالبه خودشان باشد و مسئولین امر را به تکاپو بیاندازد. و الا مقالات و یادداشت های کارشناسی دردی از کسی دوا نمی کند. لذا هزینه ای که برای نوشتن یک کارشناس یا کارشناس ارشد می شود برای دو خبرنگار کارشناس شود به مراتب پاسخگو تر و بهتر است. و البته بنده صرفا در حد یک خواننده نظر خود را نوشته ام که شاید از دید خوانندگان، کارشناسان امر و مدیریت محترم سایت نظر چندان خوبی هم نباشد اما جمع آوری اینگونه نظرات و جمع بندی آنها کمک بسیار خوبی برای اتخاذ تصمیم خوب و مناسب در آینده باشد.
        ضمن تشکر از مدیریت محترم سایت و حوصله خوانندگان فهیم.

        • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-9:39

          آقا یا خانم دوست !
          خیلی از حرف ها هست که باید انقد تکرار بشه تا به نتیجه برسه. اتفاقا حرف نویسنده خیلی هم درست و بجاست.
          مثلا تا بحال کلی تحقیق در مورد اعتیاد و بیکاری انجام شده اما هنوز هم اعتیاد وجود داره و هم بیکاری. با این حساب یعنی دیگه نباید از اعتیاد و بیکاری حرف بزنیم؟

        • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-7:12

          باسلام
          عدم مديريت واحدشهري معضل بزرگي است كه تمام شهرداريهاي كشورازآن رنج ميبرند وباعث عدم برنامه ريزي شهري ميگردد.
          همانطوراشاره شدبرنامه ريزي شهري مستلزم برنامه هاي كوتاه ،ميان وبلندمدت است وچندگانگي ادارات سازمانهاي خدمات رسان به شهرباعث عدم برنامه ريزي درست ميگردد.
          هرچند درقانون بصورت كم رنگ ونظارتي شوراها را به نوعي دراين قضيه دخيل دانست وليكن عموما شوراهاي شهر شوراي شهرداري شدندو 99درصدمصوبات وپيگيريهايشان مربوط به شهرداري ميشود.


          ©2013 APG.ir