مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، مهدی زمانی:  آغاز کشت چای و صنعت آن در ایران از یک و نیم سده پیش با تلاش برای استقلال و اقتصاد ملی و شکست انحصار خارجی همراه بوده است.

در اهمیت اقتصادی چای که مصرف روزانه مردم است می توان به ساخت نخستین راه آهن سراسری کشور در زمان پهلوی اول اشاره کرد که از مالیات چای و قند بوده است.

ایران چهارمین وارد کننده چای در جهان و خود از معدود کشور های تولید کننده این فراورده راهبردی است.

آنچه در دهه ها و سال های گذشته کم و بیش در گزارش ها و نوشته ها پی در پی آمده است در نگاهی گذرا این واقعیات را باز تاب داده است:

1-انحصار واردات چای در دست افراد انگشت شمار است که سود های سرشاری از راه های قانونی و غیر قانونی به دست می آورند.

2-فراوری و حمل غیر بهداشتی چای های وارداتی که با مارک های معروف در بازار به فروش می رسد

3-به کار بردن اسانس ها و افزودن طعم های شیمیایی و غیر شیمیایی ذائقه ایرانی را به سوی چای خارجی کشانده و بروز بیماری های خطرناکی را به مردم تحمیل کرده است

4-انحصار تجاری برخی برند های تولید و توزیع آن در کشورها و نیز ایران که هنوز سود های سرشار آن به انگلستان سرازیر می شود و...

مذتی پیش نیز گزارش های تصویری از مراکز فراوری این محصول پر مصرف از سوی صدا سیمای کشور پخش شد که از نظر بهداشتی بسیار تکان دهنده بود.

آخرین آن ها از این دست در یک روزنامه ی دولتی : « در یک قلم تخلف شرکت تولید کننده چای معروف خارجی عطری 6کانتینربه وزن 100تن و تعداد 227گونی چای را که به دلیل نداشتن تاریخ مصرف از سوی اداره بهداشت مرجوع شده ، و باید نابود می شد از طریق غیر قانونی مجدداًبه ایران وارد می کند و به کار خانه خود در هشتگرد می برد و پس از عمل آوری و بسته بندی به اسم چای ... در بازار به مردم می فروشد»(روزنامه ایران ، 23 مرداد 93 ، ص 15) .

همه این ها دیدگاه کسانی که از دیرباز از مافیای واردات چای خبر داده اند برای بسیاری پذیرفتنی کرده است.

با زیان های اقتصادی و بهداشتی که از این واردات بی رویه به کشور می رسد نقش راهبردی این صنعت پس از احیا، در جهت اقتصاد پویا آشکار می شود به ویژه برای هزاران خانوار در استان های گیلان و مازندران که با این تغییر مصرف در دهه های اخیر مزارع را رها کرده و وادار به تغییر کاربری شدند.

در سال جاری خبر افزایش پنجاه درصدی قیمت خرید برگ سبز چای برای چایکاران امیدوار کننده بود، اما پس از خرید با آن ها در انبار ها چه باید کرد؟ به گمان نگارنده افزایش تقاضا از راه آموزش و تغییر فرهنگ مصرف این نوشیدنی پر طرفتار چاره ساز است.

دسته کم بازگشت به راهکار گذشتگان گام مهمی در این راه است و آن این که: نسل های پیشین و پدران و مادران ما دریافته بودند که برخی ویژگی های مثبت در طعم و کیفیت چای ایرانی و برخی ویژگی های مثبت دیگر در چای خارجی وجود دارد. بر این پایه آنان از دستور و شیوه ی مخلوط کردن چای ایرانی و خارجی به نسبت یک سوم یا نیمی از هر کدام پیروی می کردند.

این شیوه، گونه ای پشتیبانی از تولید داخلی و نشان غیرت ملی برای اشتغال کشاورز هم وطن بود و سال ها چای ایرانی را در ذائقه مردم گوارا می کرد.

وظیفه دولت و نهادهای حکومت در اقتصاد ملی و سلامت عمومی و برقراری عزم ملی در پیدایش فرهنگ درست مصرف برکسی پوشیده نیست. رسانه صدا و سیما یکی از این نهادهای تبلیغی و نرم افزاری حکومتی است که مدتی است ناباورانه به تبلیغات اغواگرانه برای کالاهای کم اهمیت می پردازد و حتی به نام برنامه های کارشناسی، بدون اگاهی مخاطب به تبلیغ ناسالم ودر آمدزایی بیش تر خود مشغول است.

تجربه ها در این موارد نشان داده که با اراده و عزم همگانی برای پیدایش این فرهنگ مصرف و مدیریت جهادی در اقتصاد همراه با همکاری مردم و نهادهای مردمی است که گاهی به حاشیه رانده می شوند، این اهداف دست یافتنی است .

  مالیات و تعرفه واردات، بازرسی و برخورد قاطع با قاچاق کالا و مجازات کسانی که سلامت عمومی را تهدید می کنند از ابزارهای دیگر اجرایی وقضایی در این مورد است.

حمایت هایی مانند افزایش قیمت خرید از کشاورزان که هم اکنون آغاز شده است گام هایی مهم در این مسیر است.

سرانجام نتیجه این تلاش ها افزایش تقاضا عمومی است که امیداشتغال درون زا و رونق کسب و کار در این صنعت همچون گذشته به بارخواهد نشست .