شهرستان رامسر در شمال ايران بالاترين ميزان پرتوزايى طبيعى را در سطح جهان داراست. اين پرتوزايى به طور كلى به دليل وجود عنصر راديواكتيو راديوم و فرآورده هاى استحاله آن است كه به وسيله چشمه هاى آب گرم به سطح زمين آورده مى شوند. به همين دليل هر از چندگاهى به بهانه هاى مختلف، خبرى مبنى بر راديواكتيو بودن اين شهر در رسانه ها مطرح مى گردد كه باعث نگرانى هايى مى شود. در اين مبحث با استناد به مطالعات و تحقيقات انجام شده در سطح منطقه اى و جهان مرورى بر وضعيت راديواكتيويتى و اثرات پرتوهاى آن بر سلامت ساكنان خواهيم داشت، باشد كه ارائه اين مقاله از دغدغه ها و نگرانى هاى اجتماعى را به آرامش و غرور اجتماعى تبديل كند.

-------------------------

در دنيا مناطقى وجود دارد كه ميزان پرتوهاى طبيعى زمينه اى آن بالا هستند. اين مناطق به High Background Radiation Areas(HBRAS) مناطق پرتوزاى طبيعى زمينه بالا معروف هستند. از جمله اين مناطق مى توان به Guarapari در برزيل، جنوب غربى فرانسه، رامسر در ايران، yangjiang در چين، ساحل kerala در هند اشاره كرد.

بر اساس بررسى هاى سازمان انرژى اتمى ايران، مناطق طالش محله، چپرسر و آب سياه رمك از مناطق با پرتوزايى زمينه بالا (hbras) معرفى شده است كه ميزان سطح پرتوزايى آن ۵۵ تا ۲۰۰ برابر بيشتر از سطح زمينه هاى نرمال بوده، پرتوزايى تا سقف mGy/year ۲۶۰ در اين مناطق به ثبت رسيده است.
اين مهم است كه بدانيم در معرض قرار گرفتن انسان با مقدار ثابت Gy ۵-۳ سبب مرگ در عرض يك تا دو ماه در ۵۰ درصد موارد مى شود و مقادير بالاتر از آن نيز سبب مرگ زودرس مى شود.

 اما به نظر مى آيد جالب ترين شكل به دست آمده اين است، مردمى كه در نواحى پرتوزايى زمينه بالا (HBRAS) زندگى مى كنند هيچ گونه عوارض جانبى بر روى سلامت آنان به دليل در معرض قرار گرفتن پرتوهاى بالا وجود نداشته است و حتى به نظر مى رسد كه بعضى از افرادى كه در اين مناطق زندگى مى كنند، سالم تر و طول عمر بيشترى نسبت به افرادى كه در مناطق با پرتوزايى زمين پايين زندگى مى كنند، داشته باشند. اين اتفاق ها سؤال هاى بدون جواب زيادى را در عالم پزشكى مطرح كرده كه مطالعات و تحقيقات اخير به بسيارى از آنان پاسخ داده است كه در زير به مورادى از آن اشاره مى شود.

تحقيقات علمى انجام شده در رامسر
يكى از نشانگرهاى بيولوژيك كه مى تواند معرف تماس با پرتوهاى يونساز باشد، تغييرات هماتولوژيك(خونى) است، به منظور بررسى اين موضوع كه «آيا پرتوزايى طبيعى بالا مى تواند موجب تغييرات سطح گلبول هاى سفيد، هموگلوبين خون و اندكس هاى خونى شود؟» از سال ۱۳۷۸ تحقيقات و مطالعه اثرات پرتوهاى راديواكتيو بر روى سلامت ساكنان منطقه شروع شد. سه تحقيق مجزا در سال هاى ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ با همكارى نگارنده بر روى ساكنان مناطق با پرتوزايى بالا در رامسر انجام گرفت و مشخص شد كه هيچ گونه اختلاف معنى دارى در ساكنان منطقه با پرتوزايى زمينه بالا در سطح هموگلوبين، اندكس هاى خونى و تعداد گلبول هاى سفيد يا ساكنان مناطق با پرتوزايى زمينه پايين وجود نداشته است.

در مطالعه اى ديگر به منظور بررسى ميزان مقاومت سلول هاى در برابر شكست كروموزومى در مقابل Gy ۱‎/۵ اشعه گاما در محيط آزمايشگاهى نشان داده شد كه شكست كروموزمى سلول ها بدن ساكنان منطقه با پرتوزايى بالا نسبت به سلول هاى بدن ساكنان مناطق با پرتوزايى زمينه پايين كمتر بوده است كه به نوعى سازگارى و مقاومت سلولى در مقابل اشعه و در نتيجه مقاومت در مقابل سرطان را نشان مى داد.

در تحقيقات گذشته كه در سال ۱۳۸۰ انجام گرفت، بر اساس اطلاعات موجود در خانه هاى بهداشت و پزشكان بيمارستان و اطلاعات دريافتى از خانواده ها مشخص گرديد كه هيچگونه افزايشى در بروز سرطان و لوسمى در رامسر وجود نداشته است. تحقيقات جامع ديگرى كه از سوى دكتر على شبستانى منفرد و همكاران در سال ۱۳۸۴ انجام پذيرفت، نشان داد كه هيچگونه تفاوت معنى دارى در رابطه با ميزان مرگ و مير، معلوليت هاى مادرزادى، برخى بيمارى هاى خاص، سقط جنين و فراوانى افسردگى در ساكنان رامسر وجود ندارد.
نتيجه گيرى
واقعيت اين است كه مقدار كم پرتوهاى يونى، سبب سرطان نمى شود بلكه اثرات مفيد بر روى سلامتى انسان ها نيز دارد. تا جايى كه انجمن ملى مديريت و حفاظت در برابر اشعه ايالات متحده آمريكا (NCRP) اعلام كرده است كه: «اين مهم است كه توجه كنيم ميزان بروز سرطان در بيشتر افراد در معرض پرتوهاى با دوز كم افزايش پيدا نكرده است و در بيشتر اين موارد به نظر مى رسد كه ميزان بروز سرطان كاهش يافته است.»

حدود ۲ هزار مقاله در قرن بيستم در رابطه با اثرات مفيد پرتوها با مقدار كم به چاپ رسيده است كه سبب گشته حتى ديدگاه علمى نسبت به پرتوها تغيير كرده و فرضيه جديدى به نام اثرات مفيد با مقدار كم پرتوها Radiation Hormesis شكل گيرد. امروزه، محققان دريافتند كه مقدار كم پرتوها همانند مقدار كم ديگر عوامل شيميايى و فيزيكى از جمله حرارت، رطوبت و ... براى موجودات مفيد است و مى تواند سبب تحريك دفاع سيستم ايمنى، پيشگيرى از آسيب هاى اكسيداتيو DNA و مهار سرطان گردد كه يكى از جنبه هاى كاربردى همين خاصيت پرتوها را مى توان در استفاده از چشمه هاى آب گرم Ischia، جزيره اى در جنوب ايتاليا و چشمه هاى آب گرم منطقه اى در شمال شرقى آمريكا يافت كه سال هاست از آنها براى درمان سرطان استفاده مى كنند.

كلام آخر
به نظر مى رسد كه خداوند نعمت هاى خود را در رامسر در حد كمال ارائه داشته است. رامسر، شهرى ساحلى در كنار درياى خزر، زيبا و دلربا براى گردشگران با داشتن تپه هاى جنگلى روى هم قرار گرفته است. مشرف به دريا و برافراشته بودن رشته كوه هاى البرز در پس آن همراه با مناطق ييلاقى با آب و هوايى خوش هر بيننده اى را مجذوب مى كند.

شهرت آن جهانى است به گونه اى كه بسيارى از همايش ها و سمينارهاى جهانى نيز در اين شهر برگزار شده است كه نمونه ارزنده آن كنوانسيون جهانى مربوط به تالابها است كه در سال ۱۳۴۹ شمسى (۱۹۷۱ ميلادى) در اين شهر به تصويب رسيد. همچنين سومين كنوانسيون جهانى حفاظت در برابر پرتوهاى راديواكتيو در سال ۱۳۷۵ شمسى (۱۹۹۶ ميلادى) در اين شهر برگزار شد.

اكنون مطالعات علمى به اثبات رسانده اند عاملى كه به عنوان يك تهديد براى اين شهر رقم مى خورد به صورت يك موهبت الهى درآمده است.
برخلاف هياهو و جنجال هاى تبليغاتى، سطح پرتوزايى رامسر حدود ۲۰۰ mSv است و تحقيقات نيز نشان داده است كه اين سطح از پرتو، بهترين اثرات را بر روى سلامت انسان ها دارد و همچون واكسن عليه سرطان عمل مى كند، درنتيجه سبب كاهش بروز سرطان و افزايش طول عمر مى شود.

درواقع، علاوه بر ساير زيبايى ها و جذابيت هاى رويايى، پرتوهاى طبيعى نيز به امتيازات اين شهر افزوده شده و جا دارد كه به جاى نگرانى و دغدغه هاى ذهنى و اجتماعى، همانند ساير امكانات و مواهب طبيعى موجود به آن نگريسته و با توجه به حسن شهرت جهانى رامسر از اين موضوع به عنوان فرصتى عالى ياد كرده است و در كنار ساير جنبه هاى گردشگرى با بهره بردارى مناسب و بهينه از چشمه هاى آبگرم براى توريسم درمانى مورد استفاده مطلوب قرار دارد.(iran-newspaper)