مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، اشکان جهان‌آرای: زمستان سال گذشته در روزنامه همشهری مازندران و صفحه 27 روزنامه همشهری، نیز سایت مازندنومه گزارشی از یک حادثه زیست‌محیطی در مرتفع‌ترین روستای مازندران، روستای کلاونگاه از توابع شهرستان نور منتشر شد که در آن به ماجرای شکسته شدن سد پساب معدن سرب واقع در بالادست این روستا و پیامدهای آن پرداخته شده بود.

معدن سرب مستقر در این روستا بیش از 40 سال است که فعالیت می‌کند. بسیاری از اهالی معتقدند که این معدن آلودگی‌هایی را به محیط زیست‌شان وارد می‌‌کند. اما این مخالفت‌ها و شکایت‌ها از زمانی جدی شد که در یکم آبان سال گذشته، سد پساب معدن سرب شکست و مقدار بسیار زیادی از آلودگی‌های سربی وارد محیط زیست منطقه شد.

با شکایت اهالی این معدن که پیمانکار بهره‌برداری آن وابسته به بنیاد مستضعفان و جانبازان است، تعطیل شد و پیمانکار موظف شد که آلودگی‌های موجود و پخش شده در منطقه را جمع‌آوری کند. در آن گزارش نماینده مردم نور و محمودآباد تأکید کرده بود که بهره‌بردار معدن فقط با مجوز محیط زیست و رفع همه مشکلات و معایب می‌تواند فعالیت خود را اغاز کند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران هم اظهار کرده بود که این سازمان به هیچ وجه از خواسته‌های خود کوتاه نمی‌آید و ازسرگیری فعالیت این معدن، صرفا منوط به انجام تعهداتی است که بهره‌بردار برای مناسب‌سازی معدن داد.

شرط اصلی اداره کل حفاظت محیط زیست برای ازسرگیری فعالیت این معدن، ساخت یک سد پسماند توسط یک شرکت معتبر سازه‌ای دارای گرید یا تأیید سد ساخته شده توسط چنین شرکتی بود. شرکت پیمانکار نیز اجرای این پروژه را آغاز کرد. تا این که اردیبهشت امسال به گفته دهیار روستای کلاونگاه این معدن با ساخت یک سد پساب، فعالیت خود را پس از چند ماه تعطیلی از سر گرفت.

ازسرگیری فعالیت‌های این معدن اعتراض اهالی را در پی داشت، اما این اعتراضات راه به جایی نبرد. دهیار روستای کلاونگاه به همشهری می‌گوید: آغاز به کار معدن از اردیبهشت ماه، در حالی که عملا اقدام خاصی انجام نشده بود برای همه اهالی روستا تعجب‌آور بود. مدتی پس از فعالیت معدن، اهالی متوجه نشت پساب از سد جدید و ورود آلودگی به نهرهای کشاورزی قسمت جنوبی سد پساب شدند. این وضعیت با شکسته شدن بخشی از دیواره ضلع جنوبی سد تشدید شد و باز هم شاهد همان چالش سال گذشته هستیم.

گلایه اهالی

«ایمان تورانی» با بیان این که شرکت بهره‌بردار در حضور نماینده فرماندار و نماینده بخشدار برای ادامه فعالیت تعهداتی داد که در صورتجلسه‌ای رسمی ثبت شده است، می‌افزاید: این صورتجلسه در 13 بند تنظیم شد که در بند 6 آن صراحتا عنوان شده تا زمانی که استحکام بنای سد پساب مورد تأیید قرار نگرفت، شرکت بهره‌بردار اجازه وارد کردن پساب به مخزن سد را ندارد. اما متأسفانه شرکت به این بند پایبند نماند. چندین بار در مورد نشتی سد تذکر و هشدار دادیم که توجهی به این تذکرها نشد و در نهایت باز هم مشابه اتفاق آبان ماه سال گذشته تکرار شد و علاوه بر آلودگی زمین‌های ضلع جنوبی، بخشی از آلودگی به رودخانه نیز نفوذ کرد.

وی با اشاره به پیگیری‌های مستمر اهالی روستا می‌گوید: فرماندار و بخشدار کمک‌هایی برای حل این مشکل کردند. اما از دستگاه قضا به خاطر طولانی شدن روند بررسی شکایت اهالی از شرکت، گلایه داریم. آبان پارسال شکایت کردیم و هنوز حکمی صادر نشد. اداره کل حفاظت محیط زیست هم با شرکت مماشات کرد. نتیجه آزمایش‌هایی که گرفتند را ندیدیم. می‌گویند نمی‌شود شرکتی که چند کارگر در آن کار می‌کنند را به همین سادگی تعطیل کرد. در حالی که کارگران شرکت کمتر از 20 نفر و بیش از نصف آن ها تبعه افغان هستند.

عضو شورای این روستا از شکایت شرکت علیه اهالی روستا نیز خبر می‌دهد و می‌افزاید: به خاطر برخی مسائل، مدتی رفت‌وآمد کارگران و عوامل شرکت از داخل روستا توسط اهالی کنترل می‌شد. از اهالی روستا با عنوان سد معبر شکایت کردند که این شکایت را راهی برای فرار از تعهدات می‌دانیم.

به گفته دهیار تورانی نماینده مردم نور و محمودآباد و فرماندار شهرستان نور، چند روز پیش بازدیدی از سد پساب شرکت داشتند و از نزدیک با میزان آلودگی‌ها آشنا شدند. تورانی می‌گوید این دو مسئول قول‌های مساعدی برای پیگیری این موضوع دادند که اهالی انتظار دارند نتیجه این پیگیری‌ها را ببینند.

استناد به نظر محیط زیست

فرماندار شهرستان نور در این باره به همشهری می‌گوید: پیگیری ماجرا و اعلام نظر نهایی به کارشناسان اداره حفاظت محیط زیست واگذار شد و قرار است کارشناسان این نهاد پس از بررسی‌ها، نظر نهایی را اعلام کنند.

«علی شادمان» در پاسخ به این پرسش که با توجه به بازدید از منطقه، شکستن سد و وجود آلودگی‌ها را تأیید می‌نید، می‌گوید: اظهارنظر در مورد آلودگی نیاز به نظر کارشناس و بررسی دقیق علمی دارد و در این زمینه نمی‌توانم اظهار نظر کنم. اما در مورد شکستن سد، در زمان بازدید، مقداری خاک در اطراف سد وجود داشت که اهالی می‌گفتند پس از شکستن سد در آن محل ریخته شد که از پخش شدن پساب در منطقه جلوگیری کند.

نماینده عالی دولت در نور می‌افزاید: مجددا از دادستان خواسته شد که در مورد این موضوع پیگیری‌ها و بررسی‌هایی با استناد به نظر کارشناسی حفاظت محیط زیست انجام شود. سال گذشته حفاظت محیط زیست نظر منفی در مورد فعالیت معدن نداده بود و با برخی اقدامات اصلاحی، معدن توانست فعالیت خود را از سر بگیرد. اکنون هم هر نظری که سازمان حفاظت محیط زیست از نظر کارشناسی اعمال کند، ملاک قرار می‌گیرد.

برخورد مطابق قانون

نظر اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران، سال گذشته نیز اصلاح وضعیت سد پساب و باطله معدن سرب کلاونگاه بود. به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران، در همه پروژه‌های مرتبط با حوزه محیط زیست و مسائل محیط زیستی، قانون یکسان است و معمولا به مه بهره‌برداران فرصت داده می‌شود تا برای ادامه فعالیت، شرایط مناسب را فراهم کنند. اما در صورتی که بهره‌بردار توجهی به شرایط مد نظر نداشته باشد، برخورد قانونی در دستور کار قرار می‌گیرد.

«حسینعلی ابراهیمی» کارنامی» در گفت‌وگو با همشهری شکسته شدن بخشی از دیواره پشت سد پساب معدن سرب را تأیید می‌کند و می‌گوید: پس از کسب اطلاع از این ماجرا، دو تن از کارشناسان اداره محیط زیست شهرستان نور برای بررسی وضعیت به منطقه اعزام شدند. در گزارش کارشناسان اعلام شده که بخشی از دیواره پشت سد شکسته و مواد باطله در حدود هزار متر مربع از زمین‌های منابع ملی پخش شده است. این موضوع بلافاصله برای برخورد قانونی و توقف فعالیت معدن به دستگاه قضایی اعلام شد. فعالیت معدن در حال حاضر متوقف شده و حتی این احتمال وجود دارد که در صورت اثبات تخلف و سهل‌انگاری، بهره‌بردار مشمول ماده 688 قانون مجازات اسلامی شود.

*مطالب مرتبط:

«کلاونگا»، روستای بی دفاع!

تولید ریزگردهای سربی در مرتفع‌ترین روستای مازندران