شبان و رمه
يادداشتي از:شیخ عبدالله شاهینی، مدرس حوزه علمیه و دانشگاه های گرگان
مردم و حکومت چه نسبتی با هم دارند ؟ بالندگی ملت، بسته به آن است که رابطه بین خود و حکومت را بر چه پایه ای بنا کند ؟ برخی در پاسخ به این نوع سوال ها، سریع جواب می دهند که خوب، معلوم است،... شبان و رمه !! ....مگر شبان چه می کند ....چوپان، رمه را از گرگهای درنده حفظ می کند و مراقب است که گرسنه و تشنه نمانند و در امنیت آنها می کوشد ...همین!! ...البته باید به چوپان توصیه کرد که چوپان خوبی باشد و پا از جاده ی انصاف و عدالت بیرون نگذارد
آنانی که نسبت بین حکومت و مردم را آنگونه که اشاره شد به مانند نسبت شبان و رمه میدانند، معتقدند چوپان؛ چوپان خوبی باشد و به مصالح رمه آشنا و دلسوز آن ها بود، هیچ اشکالی هم ندارد که خود رای و مستبد هم باشد!!
چرا که رمه ی یک چوپان مستبد بودن، بهتر از آن است که گرفتار گرگ های درنده شویم
اینان، نسبت بین حکومت و مردم را نسبتی اخلاقی و نه سیاسی تفسیر می کنند اخلاقی به این معنا که می بایست نظامی اخلاقی بر رفتار حکومت و کردار مردم چیره باشد ،حکومت رعایت مصالح مردم را کُند و مردم نیز در قبالش وظیفه ی خود را در انقیاد و اطاعت از حکومتگران به خوبی انجام دهند و هیچگاه سر پیچی نکنند که اگر کردند، حکومت حق دارد رمه ی سرکش را تنبیه کند، آنگونه که خود می پسندد !!
ملاحظه می کنید در این تفسیر همه اش پای وظیفه و تکلیف در میان است و سخنی از حق و مسئولیت متقابل و حاکمیت قانون مطرح نیست، نظام اخلاقی مبتنی بر قرائتی خاص در توجیه خودکامگی، جای حقوق و مسئولیت فیمابین و قانون را می گیرد
و قدرت مردم در انتخاب و آزادی اراده آنان به هیچ روی مطرح نیست
رابطه حکومت و مردم در چارچوب نظام اخلاقی تعریف می شود آن هم با قرائتی از اخلاق که در نهایت استبداد و خودکامگی توجیه خواهد شد
باری تاکید زیاد از حدّ بر وظائف متقابل مردم و حکومت گاه باعث غفلت حکومتگران از مسئولیت هایشان می شود
اینکه مردم و حکومت در قبال هم وظائفی دارند، دُرست؛ اما این مهم، نه مبتنی بر نظام وظیفه مندی شبان – رمه و یا خدایگان – بنده بلکه می بایست بعد از توجه به مسئولیت های متقابل معنا و تفسیر شود
حکومت خوب، در برابر مردم مسئول و پاسخگوست، چرا که نه مانند شبان و یا خدایگان حتی اگر عادل و نیکو خصلت باشند، بلکه از آن رو ست که مشروعیت قدرت خود را از اراده ی مردم و خواست آنان گرفته است
نسبت مردم و حکومت به مانند نسبت شبان و رمه نیست تا بگوئیم، شبان عادل و نیکوخصلت، خود رای و مستبد هم که باشد ، منعی نیست ،، بهتر آن است که گرفتار گرگ های درنده نشویم !!!
بنده، بر این باورم مغلطه ای بزرگ اتفاق افتاده است نسبت شبان – رمه فقط در بین همان شبان و رمه می تواند فرمول درستی باشد ...بله ...شبان خوب و عاقل برای رمه ی فاقد عقل بهتر از هر چیزی است اما مردم، نعوذبالله که به مانند رمه بی عقل و فاقد شعور نیستند !!!
متاسفانه باید به این واقعیت تلخ اعتراف کرد، کسانی که در گوشه های پنهان گفته ها و نوشته هایشان حاکمان را شبان و مردم را به مانند گوسفندان مستحق هدایت شدن می بینند ، در واقع در پیش فرض ذهنی خویش فهم مردم را با سطح فهم یک دسته رمه برابر دانسته اند !!!
و این بدترین توهینی است که به فهم و شعور یک ملت صورت می گیرد
استبداد، مادر همه ی بد اخلاقی هاست، حتی اگر در وجود یک انسان خوب به لحاظ اخلاق فردی، جلوه کند چرا که در آن فرض همه سعی می کنند با دروغ، ریا، تظاهر و نادیده انگاشتن حقوق دیگران خویش را به مرکز قدرت نزدیک سازند و این یعنی شروع همه بدی ها
نتیجه اینکه هیچ نظام اخلاقی ریشه دار و قابل اتکائی در آنجا که نسبت حاکمان و مردم به مانند نسبت شبان و رمه باشد، استقرار نمی یابد.(shahiniviews)
- شنبه 23 شهريور 1387-0:0
سلام من سالهای پیش که در دانشگاه گرگان درس می خواندم دانشجوی اقای شاهینی بودم از سایت خوب شما تشکر می کنم که موجبات نشر افکار اندیشمندان را فراهم می کنید ممنون
- شنبه 23 شهريور 1387-0:0
اکبر هستم از شیراز راستش من تصادفی سایت شما و این نوشته را دیدم از یک روحانی بسیار بعید است اندیشه ای چنین ژرف داشته باشد امیدوارم موفق باشید